Powiedz o tym miejscu
pl

Bałtycki łańcuch

Nie ma jeszcze zdjęć z wydarzenia. Dodaj zdjęcie!
Data wydarzenia:
23.08.1989

Bałtycki łańcuch (est. Balti kett, łot. Baltijas ceļš, lit. Baltijos kelias) – masowy protest mieszkańców trzech krajów bałtyckich: Litewskiej, Łotewskiej i Estońskiej SRR zorganizowany 23 sierpnia 1989. Około 2 milionów osób utworzyło żywy łańcuch o długości ponad 600 km, łączący wszystkie trzy kraje. Bałtycki łańcuch był wyrazem protestu przeciwko ówczesnej sytuacji politycznej tych krajów wchodzących w skład Związku Radzieckiego. Dzień protestu wypadał w 50. rocznicę podpisania tajnego protokołu do paktu Ribbentrop-Mołotow o podziale stref wpływu w Europie. Na jego skutek kraje bałtyckie popadły w zależność od Związku Radzieckiego.

W roku 2009 wpisany na listę UNESCO Pamięć Świata.

Tło

Gorbaczowowskie reformy głasnost i pieriestrojka z drugiej połowy lat 80. sprawiły, że uliczne manifestacje stały się coraz częściej wyrazem niezadowolenia ludności. W 1986 i 1987pierwsze demonstracje w stolicach krajów bałtyckich były jednak zakazywane i rozpędzane przez milicję. Dopiero w 1988 władze zgodziły się na przeprowadzenie pierwszych pokojowych demonstracji.

Na tydzień przed opisywanym wydarzeniem Związek Radziecki ujawnił istnienie tajnego protokołu, twierdząc jednocześnie, że trzy kraje bałtyckie wstąpiły do ZSRR dobrowolnie. W tym samym czasie członkowie litewskiego ruchu Sąjūdis przegłosowali, że Litwa będzie dążyła do uzyskania niepodległości.

Protest

Utworzenie ludzkiego łańcucha było przygotowane tak, by nie było w nim żadnych przerw. Władze miast i gmin ustalały miejsca, do których dowozić będą ludzi autobusami. Pomoc w koordynacji akcji udzieliły również stacje radiowe. Kulminacją protestu było wzniesienie połączonych rąk demonstrantów na 15 minut o godz. 19.00 czasu lokalnego (16.00 GMT). Później w wielu miejscach odbywały się kolejne demonstracje, m.in. na placu Katedralnym w Wilnie, a także masowe msze.

Protesty przebiegły w sposób pokojowy, choć niektórzy komunistyczni przywódcy (m.in. Erich Honecker i Nicolae Ceauşescu) deklarowali chęć wsparcia ZSRR w ewentualnym stłumieniu manifestacji. Manifestacje poparcia dla „bałtyckiego łańcucha” odbyły się również w Moskwie i w Mołdawii.

Szacunki co do liczby uczestników protestu różnią się. Radziecka agencja prasowa TASSpodała liczbę 300 tys. Estończyków i 500 tys. Litwinów uczestniczących w protestach (nie podano szacunków dla Łotwy), natomiast agencja Reuters podała liczby 700 tys. Estończyków, 500 tys. Łotyszy i 1 mln Litwinów. Według tych szacunków w proteście uczestniczył zatem co czwarty mieszkaniec krajów bałtyckich.

Skutki

Olbrzymia mobilizacja mieszkańców Litwy, Łotwy i Estonii uświadomiła im siłę, jaka w nich tkwiła i wzmocniła ich dążenia do niepodległości. W grudniu 1989 Gorbaczow podpisał deklarację potępiającą tajny protokół. Wcześniej, 9 listopada 1989 upadł Mur Berliński. 11 marca 1990 Litwa jako pierwsza republika radziecka ogłosiła niepodległość. W dwa lata po utworzeniu „bałtyckiego łańcucha” niepodległość wszystkich trzech krajów uznana została przez wspólnotę międzynarodową.

„Bałtycki łańcuch” został wpisany do Księgi Rekordów Guinnessa jako najdłuższy łańcuch ludzi, jednak z czasem został zdystansowany przez bangladeski łańcuch, który zgromadził ponad 5 milionów ludzi i osiągnął 1050 km długości.

Zobacz też

  W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem:
Bałtycki łańcuch

  • śpiewająca rewolucja

Powiązane wydarzenia

OsobaData wydarzeniaJęzyk
1Somija un Zviedrija paziņo par oficiālu lēmumu lūgt NATO tās uzņemt kā dalībvalstisSomija un Zviedrija paziņo par oficiālu lēmumu lūgt NATO tās uzņemt kā dalībvalstis15.05.2022lv
2Netālu no San Diego jūrā avarējis ASV kara flotes helikopters MH-60S. 1 jūrnieks izglābts, 5 gājuši bojā, 5 ievainoti,Netālu no San Diego jūrā avarējis ASV kara flotes helikopters MH-60S. 1 jūrnieks izglābts, 5 gājuši bojā, 5 ievainoti,31.08.2021lv
3
Krievijā, Novosibirskā pirmdien degvielas uzpildes stacijā sprādzienā un ugunsgrēkā ievainoti 34 cilvēki14.06.2021lv
4
5 Americans, 1 Egyptian, and 1 Israeli said to be among the dead in a helicopter crash apparently caused by a technical failure12.11.2020en
5
1 Canadian dead, 5 missing after navy helicopter crash01.05.2020en
6The Ukraine airlines flight #PS752 crashed near Tehran airport, Iran. 176 passengers missedThe Ukraine airlines flight #PS752 crashed near Tehran airport, Iran. 176 passengers missed08.01.2020en, lv, ru, ua
7Russia's newest Su-57 fighter crashed during a test flight in the far eastern Khabarovsk regionRussia's newest Su-57 fighter crashed during a test flight in the far eastern Khabarovsk region24.12.2019en, lv, ru
8Krasnodaras novadā, Krievijā avarējis militārais helikopters MI-28. Abi piloti gājuši bojāKrasnodaras novadā, Krievijā avarējis militārais helikopters MI-28. Abi piloti gājuši bojā11.12.2019lv, ru
9 A B-17G bomber crashed at Bradley International Airport A B-17G bomber crashed at Bradley International Airport02.10.2019en, lv
10Stavropoles novadā, Krievijā nokritusi militārā lidmašīna SU-25UB. Abi piloti katapultējušies, taču atrasti mirušiStavropoles novadā, Krievijā nokritusi militārā lidmašīna SU-25UB. Abi piloti katapultējušies, taču atrasti miruši03.09.2019lv, ru
11Lion Air plane crash. The Boeing 737 flight JT 610 was carrying 181 passengersLion Air plane crash. The Boeing 737 flight JT 610 was carrying 181 passengers29.10.2018en, lv
12Helicopter crash in eastern Turkey, all 12 passengers & crew found dead at siteHelicopter crash in eastern Turkey, all 12 passengers & crew found dead at site18.04.2017en, lv
13Passenger plane with 141 on board bursts into flames in Jauja, PeruPassenger plane with 141 on board bursts into flames in Jauja, Peru28.03.2017en, lv
14Pēc Krievijas iebrukuma Ukrainā, lai mazinātu spriedzi reģionā, Baltijas valstīs tiek izvietotas dažādu NATO valstu karaspēka vienībasPēc Krievijas iebrukuma Ukrainā, lai mazinātu spriedzi reģionā, Baltijas valstīs tiek izvietotas dažādu NATO valstu karaspēka vienības02.02.2017lv
15Heavy fighting being reported in Svitlodarsk, Ukraine.  5 confirmed killed, 32 wounded in same areaHeavy fighting being reported in Svitlodarsk, Ukraine. 5 confirmed killed, 32 wounded in same area18.12.2016en, lv
16Emirates plane catches fire after emergency landing in Dubai, all safeEmirates plane catches fire after emergency landing in Dubai, all safe03.08.2016en, lv, ru
17W Tallinnie wybuchły zamieszki wywołane próbą usunięcia pomnika żołnierzy sowieckichW Tallinnie wybuchły zamieszki wywołane próbą usunięcia pomnika żołnierzy sowieckich27.04.2007lv, pl, ru
18Saeima galīgajā lasījumā pieņem Ziemeļatlantijas līgumu, kas paredz Latvijas pievienošanos NATOSaeima galīgajā lasījumā pieņem Ziemeļatlantijas līgumu, kas paredz Latvijas pievienošanos NATO26.02.2004lv, ru
19Podpisano Memorandum BudapeszteńskiePodpisano Memorandum Budapeszteńskie05.12.1994de, en, lv, pl, ru
20Rīgā tiek demontēts Ļeņina piemineklisRīgā tiek demontēts Ļeņina piemineklis24.08.1991lv

Źródła: wikipedia.org

    Osoby

    Osoba Data ur. Data śm. Język
    1Loreta AsanavičiūtėLoreta Asanavičiūtė22.07.196713.01.1991en, lt, lv, pl, ua
    2
    Armands Saulkalns20.04.196328.04.2013de, lv
    3Jānis  KrūmiņšJānis Krūmiņš26.06.195520.04.2021lv
    4Aleksandrs DemčenkoAleksandrs Demčenko06.01.195412.02.2020lv, ru
    5Edgar SavisaarEdgar Savisaar31.05.195029.12.2022de, ee, en, fr, lt, lv, pl, ru, ua
    6
    Hugo Saulkalns05.05.1935lv
    7Janis FreimanisJanis Freimanis06.04.193525.06.2006en, lv
    8Michaił  GorbaczowMichaił Gorbaczow02.03.193130.08.2022de, en, fr, lt, lv, pl, ru
    9
    Alma Vārpiņa10.12.1924lv
    10Visvaldis LācisVisvaldis Lācis12.03.192418.04.2020lv
    11
    Arvīds Kaparšmits30.03.192306.11.1998lv
    12Eduards  BerklavsEduards Berklavs15.06.191425.11.2004en, lv, ru
    Tagi