Powiedz o tym miejscu
pl

Bitwa pod Kaniowem

Nie ma jeszcze zdjęć z wydarzenia. Dodaj zdjęcie!
Data wydarzenia:
11.05.1918

Bitwa pod Kaniowem - bitwa pomiędzy oddziałami II Korpusu Polskiego a oddziałami niemieckimi dążącymi do jego rozbrojenia stoczona 11 maja 1918.

Geneza

15 lutego 1918, protestując przeciwko postanowieniom traktatu brzeskiego, II Brygada Legionów Polskich wraz z innymi oddziałami polskimi przebiła się przez front austriacko-rosyjski pod Rarańczą i połączyła się z polskimi formacjami w Rosji tworząc w ten sposób II Korpus Polski na Wschodzie. Obecność jednostek polskich na Ukrainie była widziana przez Niemcy jako naruszenie warunków Traktatu Brzeskiego.

6 maja 1918 generał Zierhold przesłał dowództwu II Korpusu ultimatum złożenia broni w przeciągu trzech godzin. W odpowiedzi na to II Korpus rozpoczął przygotowania do obrony. Było to dla Niemców zaskoczeniem. Nie spodziewali się oni oporu ze strony Polaków. O godzinie 11:30 w nocy Niemcy wycofali ultimatum, stwierdzając, że zaszło nieporozumienie; równocześnie zaczęli ściągać pod Kaniów posiłki.

Przebieg walk

W nocy z 10 na 11 maja 1918 bez żadnych uprzedzeń przeważające liczebnie oddziały niemieckie zaatakowały jednostki polskie rozlokowane w okolicy Kaniowa. Pierwsze uderzenie skierowano na Kutelewkę i Potok. 1 szwadron 6 pułku ułanów rozlokowany w Kutelewce został całkowicie rozbity. Tylko jeden ułan, postrzelony w rękę, zdążył dojechac do Masłówki i zaalarmować dowództwo. Uderzenie na Potok wyprowadzono z trzech stron. Zaskoczyło to śpiących żołnierzy i pozwoliło Niemcom na zajęcie wsi. W ręce nieprzyjaciela wpadła bateria artylerii, odcięty został 16 pułk strzelców i Legia Oficerska. Wkrótce jednak nastąpiła koncentracja. Oddziały polskie cofnęły się do rejonu wioski Joremczychy i tam zajęły obronę. Legia Oficerska odbiła będący czasowo w niewoli sztab dywizji. 5 Dywizja wycofywała się w kierunku na Masłówkę.

Godzinę później Niemcy zaatakowali Kozin. Odcięty od sił głównych 2 szwadron 6 pułku ułanów por. Cieślińskiego brawurową szarżą pobił nieprzyjaciela biorąc w dalszej akcji około 100 jeńców. Zaalarmowana 4 Dywizja wyszła na wyznaczone uprzednio pozycje: 14 pułk strzelców obsadził rubież na zachód i północny zachód od Kozina, 13 ps od strony Jemczychy, a 14 ps ppłk. Orlika - Łukoskiego po krótkiej, ale krwawej walce na ulicach Kozina, cofnął się ku Jemczysze. Jego 4 kp została pod cerkwią kozińską otoczona przez Niemców i wezwana do złożenia broni. Dowódca kompanii kpt. Brandys bronił się jednak do końca.

Koncentryczny atak Niemców objął też cały rejon tyłowy korpusu. Walczono w Kozinie, Stepańcach, Sieniawce i Tulińcach. 1 Pułk Inżynieryjny pod dowództwem kpt. Górskiego, obsadził prawe skrzydło nowych stanowisk korpusu pod Jemczychą. Groblę pod Kozinem obsadził 14 pułk strzelców. Grobli pod Masłówką broniły skutecznie zdziesiątkowane oddziały 5 Dywizji. Brygada artylerii ze SO Szandry otworzyła ogień na koncentrujące się w Kozinie i Masłówce niemieckie bataliony.

Około 8:00 dowództwo korpusu zorganizowało obronę pozycyjną. Stanowiła ona zamknięty czworobok o obwodzie ok. 15 km. Zachodni i północno-zachodni odcinek obsadziła 4 Dywizja Strzelecka. Na prawo od 4 DS. przejść przez błota i groble od strony Masłówki broniły oddziały 5 DP, a w zasadzie jej 15 ps. Odcinek wschodni obsadził 5 pułk ułanów i pułk inżynieryjny. Lukę od Kopiowatej zamykał 6 pułk ułanów. W centrum w małym lasku znajdowały się SO artylerii, ukryły się parki, tabory i ambulanse. Sztab korpusu znajdował się w Jemczysze.

Niemcy już ostrożniej zaatakowali nowe stanowiska. Ich ataki były odpierane przez broniących. Wieczorem zabrakło jednak amunicji i korpus złożył broń. 12 maja II Korpus został rozwiązany.

Rezultat

Po całodziennej walce i wyczerpaniu się zapasów amunicji II Korpus Polski został zmuszony do złożenia broni. Straty niemieckie wyniosły ok. 1500 zabitych i rannych, polskie nie przekraczały 1000. Niemcy nie dotrzymali warunków kapitulacji, rozbrojonych jeńców ograbili i wysyłali do obozów jenieckich. Wzięto do niewoli 3000 żołnierzy i 250 oficerów. Drugie tyle, m.in. gen. Haller, zdołało zbiec i uniknąć niewoli.

Henryk Babiński napisał:

  Quote-alpha.png Bój pod Kaniowem, w chwili największych zwycięstw Niemców na zachodzie i wschodzie, miał ogromne znaczenie polityczne i moralne dla całego narodu polskiego, jako protest orężny przeciw przemocy okupantów, jedynej podówczas, niezależnej Polskiej Siły Zbrojnej.

 

Powiązane wydarzenia

OsobaData wydarzeniaJęzyk
1Podpisano Memorandum BudapeszteńskiePodpisano Memorandum Budapeszteńskie05.12.1994de, en, lv, pl, ru
2Zbrodnia w Hucie PieniackiejZbrodnia w Hucie Pieniackiej28.02.1944en, pl, ru

Mapa

Źródła: wikipedia.org

    Osoby

    Osoba Data ur. Data śm. Język
    1Bolesław Kazimierz EggersBolesław Kazimierz Eggers04.03.188100.00.1940pl
    2Józef HallerJózef Haller13.08.187304.06.1960de, ee, en, fr, pl, ru, ua
    Tagi