Albert Schweitzer

Albert Schweitzer (ur. 14 stycznia 1875 w Kaysersbergu, zm. 4 września 1965 w Lambaréné) – francusko-niemiecki (alzacki) teolog i duchowny luterański, filozof, organista, muzykolog, lekarz. W 1952 otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla za założenie szpitala w Lambaréné w Gabonie.

Życiorys

Był synem alzackiego pastora. Odebrał staranne wykształcenie – studiował teologię i filozofię na Uniwersytecie w Strasburgu i na Sorbonie, a także grę na organach u Karola Marii Widora. Po uzyskaniu doktoratu z filozofii i habilitacji z teologii zdecydował się na rozpoczęcie studiów medycznych, po ukończeniu których wyrzekł się kariery naukowej i muzycznej, by jako lekarz nieść pomoc Afrykańczykom w założonym w 1913 przez siebie i żonę, Helenę Breslau, szpitalu w Lambaréné (obecnie Gabon).

W latach 1917–1918 jako obywatel niemiecki został internowany we Francji. W 1924 powrócił do Lambaréné i przystąpił do rozbudowy szpitala (m.in. o leprozorium). Odbywał sporadyczne podróże do Europy i USA, dając koncerty, nagrywając płyty i wygłaszając odczyty w celu zdobywania funduszy na utrzymanie szpitala.

Jest jednym z najważniejszych badaczy życia i twórczości Jana Sebastiana Bacha. Fundamentalne dzieło Schweitzera, monografia Jan Sebastian Bach z 1908, przez cały wiek XX była (głównie w bloku wschodnim), punktem wyjścia dla kolejnych opracowań i interpretacji dorobku niemieckiego kompozytora.

W 1951 otrzymał pokojową nagrodę księgarzy niemieckich, a w 1952 – Pokojową Nagrodę Nobla.

Poglądy

Jego ideą etyczną (którą starał się praktycznie realizować), było poszanowanie życia, zawarte w twierdzeniu: „Jestem życiem, które pragnie żyć, pośród życia, które pragnie żyć”, konsekwencją tego programu etycznego jest obowiązek ratowania życia i łagodzenia cierpienia. Głosił, że cześć dla życia wymaga od człowieka szacunku, nie tylko wobec ludzi, ale także wobec zwierząt, a nawet roślin, zakazując ich bezmyślnego niszczenia.

Jako zdeklarowany pacyfista po II wojnie światowej angażował się w ruch przeciwko wyścigowi zbrojeń.

W chwili obecnej myśl schweitzerowska w Polsce przeżywa renesans, w dużej mierze dzięki zaangażowaniu pracowników naukowych Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.

Do idei Schweitzera nawiązują współcześnie ruchy ekologiczne.

Niektóre prace

• Psychiatryczna ocena Jezusa: przedstawienie [zagadnienia] i krytyka (Die psychiatrische Beurteilung Jesu: Darstellung und Kritik, 1913) – praca doktorska z medycyny
• Historia badań nad życiem Jezusa (1913)
• Chrześcijaństwo i religie świata
• Kultura i etyka
• Upadek i odbudowa kultury
• Filozofia religii u Kanta
• Światopogląd myślicieli hinduskich
• Między wodą, a dżunglą
• Listy z Lambaréné
• Moje życie – autobiografia
• Jan Sebastian Bach (1908) – monografia