Stanisław Dygat

Stanisław Ludwik Dygat (ur. 5 grudnia 1914 w Warszawie, zm. 29 stycznia 1978 tamże) – polski autor powieści i opowiadań, felietonista, dramaturg oraz scenarzysta filmowy.

Dygat był wnukiem powstańca 1863 roku Ludwika Dygata i synem architekta Antoniego Dygata. Studiował architekturę i filozofię. Współpracował z pismami: "Kuźnica", "Twórczość", "Przegląd Kulturalny". Zadebiutował w 1946 powieścią Jezioro Bodeńskie, w której można odnaleźć autobiograficzną inspirację (w 1939 Dygat z uwagi na francuskie obywatelstwo został internowany w obozie dla cudzoziemców nad Jeziorem Bodeńskim), a stanowiącą swoisty rozrachunek z Polską przedwojenną. Powieść ta została w 1986 roku przeniesiona na ekran przez Janusza Zaorskiego. Sfilmowano również kolejną powieść Dygata, której tematem są przemiany ustrojowe w powojennej Polsce – wydane w 1948 roku Pożegnania (1958, reż. Wojciech Jerzy Has). W roku 1967 Janusz Morgenstern nakręcił film pod tytułem Jowita. Była to ekranizacja powieści St. Dygata Disneyland.

Stanisław Dygat w swej twórczości polemizował z polską tradycją romantyczną. Jest w polskiej prozie powojennej jednym z przedstawicieli nurtu prześmiewczo-rozrachunkowego.

Pisarz zajmował się również twórczością przekładową, przetłumaczył na język polski m.in. Wieczór Trzech Króli Szekspira oraz Króla Edypa Sofoklesa.

Był mężem aktorek: Władysławy Nawrockiej oraz Kaliny Jędrusik. Jego siostra Maria Danuta Bogusławska z domu Dygat była żoną wybitnego kompozytora Witolda Lutosławskiego. Córka Stanisława Dygata, Magda Dygat, napisała wspomnienia o ojcu w książce pt. Rozstania.

Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, z której wystąpił w listopadzie 1957 w proteście przeciwko odmówieniu przez władze zgody na wydawanie miesięcznika “Europa”. W styczniu 1976 roku był jednym z sygnatariuszy tzw. Memoriału 101, skierowanego do Komisji Sejmowej przeciwko planowanym zmianom w konstytucji.

Zmarł na atak serca.

Grób Stanisława Dygata i Kaliny Jędrusik na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Wybrana twórczość

Powieści

• 1946 – Jezioro Bodeńskie
• 1948 – Pożegnania
• 1958 – Podróż
• 1965 – Disneyland
• 1968 – Karnawał
• 1973 – Dworzec w Monachium

Opowiadania i felietony

• 1949 – Pola elizejskie
• 1957 – Słotne wieczory
• 1958 – Różowy kajecik
• 1959 – Rozmyślania przy goleniu
• 1973 – W cieniu Brooklynu
• 1979 – Kołonotatnik
• 1983 – Gucin

Dramaty

• 1946 – Zamach (wraz z Tadeuszem Brezą)
• 1950 – Nowy Świętoszek (wraz z Janem Kottem)