Henryk Kuna

Henryk Kuna (ur. 1879 (?) w Warszawie, zm. 17 grudnia 1945 w Toruniu) – polski rzeźbiarz żydowskiego pochodzenia.

Początkowo kształcił się na rabina w Grójcu i Ciechanowie. Około 1900 rozpoczął naukę rzeźby w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni Piusa Welońskiego, a następnie w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem Konstantego Laszczki.

Rok 1912 był przełomowy w jego życiu. Ożenił się wówczas z aktorką Stefanią Ewą Krauze i przyjął w tym celu chrzest.

Jeden z założycieli i członek nieformalnego Stowarzyszenia Artystów Polskich Rytm, które istniało w latach 1922–1932.

Jedna z jego rzeźb – Rytm, z cyklu powstającego na przestrzeni kliku lat, datowana na 1925, a odsłonięta w 1929 znajduje się w Parku Skaryszewskim w Warszawie. Mimo porzucenia judaizmu był opiekunem artystki Geli Seksztajn.

W 1931 Kuna wygrał kolejny (piąty już od 1925) konkurs na pomnik Adama Mickiewicza w Wilnie. Według koncepcji Kuny, pomnik poety w szacie pielgrzyma, stał na cokole nawiązującym do figury Światowida, którego ściany zdobić miały płaskorzeźby ze scenami z Dziadów. Projekt Kuny nie został zrealizowany w wyniku nagonki prasy wileńskiej. Do dziś zachowały się jedynie płaskorzeźby przeznaczone do umieszczenia na cokole – obecnie w Instytucie Sztuki w Wilnie, Muzeum Narodowym w Warszawie i w parku w Radziejowicach.

W Rzymie przy Viale Maresciallo Pilsudski odsłonięto 19 grudnia 1937 popiersie marszałka Piłsudskiego autorstwa Henryka Kuny.

Od 1936 profesor rzeźby na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. Przeżył II wojnę światową ukrywając się po aryjskiej stronie i w 1945 został mianowany profesorem rzeźby na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, ale zmarł przed objęciem stanowiska.

Jest jednym z bohaterów powieści Jana Parandowskego "Księżyc nad Świdrem".

Twórczość

Na początku swojej drogi twórczej Kuna nawiązywał do sztuki Auguste Rodina, podobnie jak jego nauczyciel, Konstanty Laszczka. Z tego okresu pochodzi rzeźba Irydion (1906) cechująca się szkicowością i bogatą fakturą. W latach 20. zrezygnował z impresjonistycznej stylistyki i pod wpływem Aristide Maillola i podobnych artystów zbliżył się do nurtu nowego klasycyzmu. Zaczął czerpać ze sztuki dawnej operując dużymi gładkimi powierzchniami i dbając o klarowność kompozycji. W tym czasie zaangażował się w działalność stowarzyszenia "Rytm". W latach 30. zajmował się głównie rzeźbą portretową i monumentalną (pomnik Adama Mickiewicza). W czasie wojny tworzył akwarele, często o tematyce martyrologicznej.

W 1930 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 1935 Złotym "Wawrzynem Akademickim" .