Paryż, Cmentarz Montmartre

Cmentarz Montmartre nazywany również Cmentarzem Północnym – jest jedną z najstarszych nekropolii Paryża. Położony jest u stóp wzgórza Montmartre w 18 dzielnicy Paryża. Zbudowano go w miejscu dawnych kamieniołomów gipsu. Pierwszy cmentarz został założony w 1789 roku i otwarty w 1798 roku. Tutaj wrzucono do wspólnego grobu ciała Gwardii Szwajcarskiej, wybitej podczas obrony Pałacu Królewskiego Tuileries w 1792 roku.

Cmentarz został na nowo otwarty w 1825 po podjęciu decyzji o założeniu trzech głównych paryskich cmentarzy poza murami miasta. Wtedy właśnie powstał Cmentarz Montmartre na północy, Cmentarz Père-Lachaise na wschodzie i cmentarz Montparnasse na południu. Cmentarz Montmartre o powierzchni 11 hektarów powiększył się o 9 hektarów dodatkowych w 1847 roku. Został on oficjalnie włączony w obszar Paryża w 1860 roku. Pomimo protestów ludności został on przecięty mostem-wiaduktem w 1888 aby ułatwić dojazd do Wystawy Światowej. W związku z budową mostu przeniesiono około stu grobów, w tym grób Stendhala.

Cmentarz jest dzisiaj trzecim pod względem wielkości cmentarzem w Paryżu po Cmentarzu Père-Lachaise i cmentarzu Montparnasse. Cmentarz Montmartre liczy około 20 000 grobów i każdego roku 500 osób jest pochowanych w tym miejscu.

Najbardziej odwiedzany grób na Cmentarzu Montmartre jest grób piosenkarki Dalidy której posąg wielkości ludzkiej, otoczony złotymi promieniami jest widoczny z daleka.

Cmentarz Montmartre stanowi także jedną z polskich nekropolii poza granicami kraju na której pochowano wielu znanych i wybitnych przedstawicieli tego narodu.

Jest tu kaplica grobowa rodu Sapiehów oraz grobowiec Sobańskich. Na jednym z polskich grobów zbiorowych znajduje się napis: „Na pamiątkę jutrzni wolności, przez żałobę narodu świtającej, polska emigracja postawiła ten krzyż dnia 29 listopada 1861 roku”.

Wielkie zasługi dla rodzin i rodaków Polaków pochowanych na paryskim cmentarzu Montmartre oddał Józef Alojzy Reitzenheim – pamiętnikarz i publicysta, powstaniec listopadowy i styczniowy, Polak z wyboru. Po ponownym przyjeździe z Polski do Paryża po stłumieniu Wiosny Ludów, inicjując nie wcielone założenia zmarłego w 1855 Leona Stempowskiego, rozpoczął wieloletnie stawianie kwatery dla wybitnych polskich emigrantów na cmentarzu Montmartre. Dzięki wysiłkom Reitzenheima wiele prochów znanych polskich postaci życia emigracyjnego nie uległo z czasem rozproszeniu i zapomnieniu, powstało z jego inicjatywy wiele pomników przyozdobionych różnego rodzaju polskimi patriotycznymi symbolami i polskimi nazwiskami.

Wyczerpujące omówienie cmentarza jako polskiej nekropolii wraz z obszernymi biogramami i pełną dokumentacją fotograficzną ukazało się pod redakcją Andrzeja Biernata i Sławomira Górzyńskiego Polacy pochowani na cmentarzu Montmartre oraz Saint-Vincent i Batignolles w Paryżu.