Warszawa, Królikarnia

Królikarnia – klasycystyczny pałac w Warszawie położony przy ul. Puławskiej 113a na Mokotowie na skarpie wiślanej.

Jego nazwa pochodzi z czasów saskich, kiedy to znajdował się tu zwierzyniec, w którym polowano na króliki.

Historia

Pierwotnie na terenie Królikarni znajdowały się browar, cegielnia, karczma, młyn i stodoła, a także położony na zboczu wąwozu budynek kuchni, dla którego inspiracją był rzymski grobowiec Cecylii Metelli.

Obiekt został zaprojektowany przez architekta Dominika Merliniego, który wzorował się na słynnej renesansowej rezydencji Villa Rotonda koło Vicenzy, autorstwa Andrei Palladio. Budowę prowadzono w latach 1782–1786.

W 1794, podczas insurekcji kościuszkowskiej w pałacu rezydował Tadeusz Kościuszko. Z rąk pierwotnego właściciela – szambelana królewskiego Karola de Thomatis, pałac przeszedł w 1816 w ręce Radziwiłłów, a w 1849 zakupiła go rodzina Pusłowskich. W 1879 częściowo naruszony w wyniku pożaru. Jego rekonstrukcję wykonał Józef Huss.

Zniszczony ponownie we wrześniu 1939. W 1944 na terenie ogrodu powstańcy warszawscy prowadzili z Niemcami walki, w trakcie których spłonęła kuchnia, zniszczony został taras z grotą i drzewostan.

Pałac odbudowano w 1964 z funduszów SFOS i Wojska Polskiego. Projekt odbudowy wykonał Jan Bieńkowski, a parku Longin Majdecki. Z wnętrz pałacowych pierwotny charakter przywrócono tylko sali okrągłej.

Po zakończeniu odbudowy w pałacu zlokalizowano Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego, które zostało otwarte 26 stycznia 1965. Odbywają się w nim czasowe wystawy prezentujące polskich i zagranicznych artystów współczesnych w pokazach indywidualnych i zbiorowych. Wokół Królikarni rozciąga się park o tej samej nazwie. W otoczeniu drzew i krzewów znajduje się Park Rzeźby, w którym prezentowane są wybrane prace z bogatej kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie.

Od 2008 o zwrot nieruchomości starają się spadkobiercy rodziny Krasińskich. W 2014 wystąpili oni do sądu o eksmisję Muzeum Narodowego z budynków Królikarni.

nr rej. 456/1 z 1.07.1965