Powiedz o tym miejscu
pl

Warszawa, Łazienki Królewskie

Możesz dodać zdjęcie!
Adres:
00-460 Warszawa ul. Agrykoli 1
Nr telefonu:
+48 504243783
e-mail:
[email protected]
Strona www:
Region administracyjny:
Województwo mazowieckie
Kategoria:
muzeum, parking, zabytek
Współrzędne:
52.211039698702,21.03257417657

Łazienki Królewskie – zespół pałacowo-ogrodowy w Warszawie założony w XVIII wieku przez Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Nazwa pochodzi od barokowego pawilonu Łaźni, wzniesionego w latach 80. XVII wieku przez Stanisława Herakliusza Lubomirskiego i przebudowanego przez Stanisława Augusta Poniatowskiego na pałac Na Wyspie. Oprócz budynków pałacowych, pawilonów oraz wolnostojących rzeźb znajdują się tutaj cztery ogrody: Ogród Królewski, Ogród Romantyczny, Ogród Modernistyczny i Ogród Chiński.

Łazienki są miejscem wielu wydarzeń o charakterze kulturalnym, naukowym i rozrywkowym, a także jednym z ulubionych miejsc spacerów mieszkańców i gości stolicy.

Historia

W średniowieczu w miejscu Łazienek znajdował się zwierzyniec służący jako miejsce polowań książąt mazowieckich.

W latach 80. XVII wieku ówczesny właściciel tego terenu, marszałek wielki koronny Stanisław Herakliusz Lubomirski, zbudował tam dwa pawilony: Ermitaż oraz bogato dekorowany pawilon Łaźni. Obydwa zostały zaprojektowane przez Tylmana z Gameren.

W 1764 posiadłość została zakupiona przez Stanisława Augusta Poniatowskiego. Nowo powstałe założenie pałacowo-ogrodowe zostało zrealizowane przez architektów królewskich: Dominika Merliniego, Jana Chrystiana Kamsetzera i Jana Chrystiana Szucha. Na terenie dawnego zwierzyńca przeprowadzono prace melioracyjne i wykarczowano stare olchy. Jego przekształcanie w letnią rezydencję królewską – krajobrazowy park angielski ozdobiony pawilonami – rozpoczęto w 1774, po zarzuceniu rozpoczętego projektu przebudowy Zamku Ujazdowskiego. Pierwszym budynkiem zbudowanym przez króla w Łazienkach był Biały Domek. W 1784 w miejscu niewielkiej sadzawki powstałej w czasach Lubomirskego wykopano dwa duże stawy, na północ i południe od przebudowanego z pawilonu Łaźni pałacu Na Wyspie. Staw południowy otrzymał fantazyjną linię brzegową z romantyczną kępą, na której wzniesiono scenę Amfiteatru. Był on wzorowany na teatrze w Herkulanum.

Stanisław August Poniatowski, którego oficjalną siedzibą był Zamek Królewski, przebywał w Łazienkach od końca maja do września[10]. Król mieszkał w przebudowanym z pawilonu Łaźni pałacu Na Wyspie, rodzina królewska w Białym Domku, wyżsi urzędnicy dworscy w pałacu Myślewickim, a niżsi urzędnicy i służba – w Wielkiej Oficynie. Od czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego Łazienki były dostępne dla publiczności

Po śmierci króla Łazienki przeszły na własność jego bratanka Józefa Poniatowskiego, a po jego śmierci w 1813 – siostry księcia, Marii Teresy z Poniatowskich Tyszkiewiczowej. Ta w 1817 sprzedała je carowi Aleksandrowi I. W 1818 wydzielono z nich północno-zachodnią część ogrodu z przeznaczeniem na Ogród Botaniczny.

Romanowowie kontynuowali prace w Łazienkach. Wzniesiono m.in. Świątynię Sybilli (ok. 1820), Świątynię Egipską (1822) i Koszary Kantonistów (1826) oraz przebudowano Nową Kordegardę (1830). W 1846 w przebudowanym zachodnim pawilonie pałacu Na Wyspie powstała cerkiew św. Aleksandra Newskiego. Do Łazienek przywieziono zakupioną w 1855 od Radziwiłłów z Nieborowa kolekcję drzew egzotycznych, na potrzeby której wzniesiono specjalny pawilon. Jej najważniejszą część stanowił największy w Europie zbiór drzew pomarańczowych (ponad 100 sztuk, z których ok. 70 liczyło 300–400 lat). Pochodzącą z Drezna kolekcję Radziwiłłowie otrzymali od Augusta II Mocnego.

W 1891 park został ogrodzony. Po wybuchu I wojny światowej, w latach 1914–1915, Rosjanie ewakuowali z obiektów w Łazienkach ruchome wyposażenie wnętrz. Zostało ono zwrócone w 1921 na mocy traktatu ryskiego. Pozostawiona w Warszawie nieborowska kolekcja drzew pomarańczowych wymarzła w nieogrzewanych pomieszczeniach, a pawilon, w którym się znajdowała, został po wojnie rozebrany.

W okresie II Rzeczpospolitej Łazienki jako dawne mienie carskie przeszły na własność Skarbu Państwa. W 1926 w zachodniej części parku, przy Alejach Ujazdowskich, odsłonięto pomnik Fryderyka Chopina. W 1927 w południowo-wschodniej części Łazienek wybudowano hipodrom z drewnianymi trybunami, uznawany za jeden z najpiękniejszych tego typu obiektów w Europie.

W 1940 Łazienki zostały zamknięte dla ludności polskiej. 31 maja 1940 Niemcy wysadzili w powietrze pomnik Chopina. Wiele dzieł sztuki wywieziono do rezydencji Hansa Franka w Krzeszowicach.

Po upadku powstania warszawskiego, w grudniu 1944, Niemcy oblali wnętrza pałacu Na Wyspie benzyną i podpalili. W ścianach częściowo spalonego budynku nawiercono otwory na dynamit, jednak nie wysadzono go w powietrze. Pożary zniszczyły także Ermitaż i Starą Kordegardę, a pałac Myślewicki, Biały Domek i Nową Pomarańczarnię zdewastowano. Zniszczono rośliny egzotyczne przechowywane w Starej i Nowej Pomarańczarni oraz uszkodzono niektóre rzeźby znajdujące się na terenie ogrodu. Straty w drzewostanie wyniosły ok. 25%.

Od 1959, od maja do września, pod odbudowanym pomnikiem Fryderyka Chopina organizowane są niedzielne koncerty chopinowskie, organizowane przez Towarzystwo im. Fryderyka Chopina i Stołeczną Estradę.

W kwietniu 1960 w Łazienkach utworzono muzeum, będące oddziałem Muzeum Narodowego w Warszawie. Do zwiedzania udostępniono siedem pierwszych odrestaurowanych sal pałacu Na Wyspie.

W latach 2012–2015 przeprowadzono kapitalny remont pałacu, a także Amfiteatru i Pałacu Myślewickiego oraz ich otoczenia. Z parkowych alejek całkowicie usunięto asfalt zastępując go kostką brukową lub nawierzchnią mineralną.

Powierzchnia Łazienek Królewskich wynosi ok. 76 ha, w tym powierzchnia wód 4,9 ha. Ogółem znajduje się tam ok. 40 budynków, z czego 10 o bardzo dużej wartości historycznej i artystycznej. Na teren parku prowadzi 10 bram. W najbliższych latach muzeum planuje wzniesienie na terenie obecnych szklarni nowego obiektu – Ogrodu XXI Wieku z podziemnymi salami wystawowymi.

Dyrektorzy Muzeum Łazienki Królewskie

  • Marek Kwiatkowski (1960–2008)
  • Jacek Czeczot-Gawrak (2008)
  • Przemysław Nowogórski (2009–2010)
  • Tadeusz Zielniewicz (od 2010)

Obiekty architektoniczne na terenie Łazienek Królewskich

Obiekty projektowane przez Tylmana z Gameren

  • Ermitaż (1683), przebudowany w 1777 przez Dominika Merliniego
  • Budynek Łaźni (Hippokrene) dla Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, obecnie część pałacu Na Wyspie (1680–1690)

Obiekty projektowane przez Dominika Merliniego

  • Biały Domek (1774–1776)
  • Pałac Myślewicki (1775–1779)
  • Wodozbiór (1777–1778)
  • Ermitaż (po pożarze w 1777)
  • Nowa Kordegarda (1779–1780)
  • Stara Pomarańczarnia, zwana również Starą Oranżerią (1786–1788)
  • Pałac Na Wyspie (rozbudowa w latach 1788–1793, razem z Janem Chrystianem Kamsetzerem)

Obiekty projektowane przez Jana Christiana Kamsetzera

  • Pałac Na Wyspie (rozbudowa w latach 1788–1793 razem z Dominikiem Merlinim)
  • Stara Kordegarda (1791–1792)
  • Amfiteatr (1786, przebudowany w 1790)
  • Obudowa źródła (przy bramie od strony ul. Agrykola)

Obiekty projektowane przez Wilhelma Henryka Mintera

  • Wielka Oficyna (Podchorążówka) (przebudowa, 1815)
  • Koszary Kantonistów (Koszary Inwalidów, Domek Ogrodnika), mieszczące Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa (1826–1829)

Obiekty projektowane przez Jakuba Kubickiego

  • Belweder w Warszawie (przebudowa 1818–1822)
  • Świątynia Sybilli (ok. 1820)
  • Świątynia Egipska (prawdopodobnie 1819–1822)
  • Maneż w obrębie Belwederu (1823–1824)
  • Stajnia Kubickiego (1825–1826)
  • Nowa Kordegarda (1830).

Obiekty projektowane przez Adama Adolfa Loewego i Józefa Orłowskiego

  • Nowa Pomarańczarnia, zwana również Nową Oranżerią (1860)

Obiekty innych architektów

  • Dom Narutowicza (prawdopodobnie Andrzej Gołoński, ok. 1830)
  • Oberża (tzw. Nowa Austeria, lata 70. XVIII wieku, przebudowana w 1864, architekt nieznany)
  • Oranżeria Gotycka
  • Klub Cavallo
  • Ogród Chiński (2014)

Pomniki i rzeźby

  • Pomnik Fryderyka Chopina
  • Pomnik Jana III Sobieskiego
  • Pomnik Henryka Sienkiewicza
  • Popiersie Piotra Wysockiego
  • Rzeźba Jutrzenka Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej
  • Popiersie Stanisława Augusta Poniatowskiego (odlew rzeźby André Le Bruna, od 2013 przy Białym Domku)
  • Popiersie Maurycego Mochnackiego (przy Świątyni Egipskiej)
  • Popiersie Aleksandra Kamińskiego (przy Świątyni Egipskiej)
  • Popiersie Cypriana Kamila Norwida (w pobliżu Oranżerii Gotyckiej)
  • Rzeźba Tankreda i Kloryndy (w pobliżu Amfiteatru)
  • Popiersie Eugeniusza Kwiatkowskiego (przed pałacem Myślewickim)
  • Popiersie Jana Kozietulskiego (Stanisław Jackowski, za pałacem Myślewickim)
  • Posąg Herkulesa (na północ od Białego Domku)
  • Popiersie Ignacego Jana Paderewskiego (przy Podchorążówce)
  • Popiersie Stanisława Wyspiańskiego (w pobliżu Amfiteatru)

Pozostałe obiekty i upamiętnienia

  • Kolumna z datą 1262 upamiętniająca gród jazdowski (od strony Ogrodu Botanicznego)
  • Kamienny kartusz z herbem Stanisława Augusta Poniatowskiego
  • Cztery zegary słoneczne
  • Omphalos (przy Świątyni Sybilli)
  • Tablica upamiętniająca miejsce złożenia prochów Stanisława Augusta Poniatowskiego

Obiekty nieistniejące

  • Cerkiew św. Aleksandra Newskiego (1846, Andrzej Gołoński)
  • Dom Turecki (1787, Jan Christian Kamsetzer, budynek rozebrany w połowie XIX wieku)

Obiekt zabytkowy nr rej. 2/1 z 1.07.1965

 

Podaj źródło: wikipedia.org

Wydarzenia

Brak wydarzeń

Pievienot notikumu

Powiązania

Vārds Dzimis Miris Langs
nieznaneJan Chrystian KamsetzerJan Chrystian Kamsetzer00.00.175325.11.1795de, en, pl, ru
miejsce pracyMarek KwiatkowskiMarek Kwiatkowski25.04.193010.08.2016de, pl
nieznaneStanisław August PoniatowskiStanisław August Poniatowski17.01.173212.02.1798de, en, fr, lv, pl, ru
nieznaneStanisław Herakliusz LubomirskiStanisław Herakliusz Lubomirski00.00.164217.01.1702en, pl, ru, ua
miejsce pracyDominik MerliniDominik Merlini22.02.173020.02.1797de, en, pl, ru, ua
nieznaneAleksander I RomanowAleksander I Romanow12.12.177719.11.1825de, en, fr, lt, lv, pl, ru

Pievienot personu