Do obozu Auschwitz przywieziono pierwszych więźniów (30 niemieckich kryminalistów)

W styczniu 1940 SS-Oberführer Richard Glücks wysłał na miejsce specjalną komisję, której przewodniczył SS-Sturmbannführer Walter Eisfeld – komendant obozu Sachsenhausen, i która wydała opinię, że teren nie nadaje się na obóz. Mimo tego 25 stycznia 1940 szef Głównego Urzędu SS (działu Urzędu we Wrocławiu) powiadomił Reichsführera SS Heinricha Himmlera, że zostanie tam urządzony obóz na wzór państwowego obozu koncentracyjnego. 21 lutego 1940 SS-Oberführer Richard Glücks powiadomił Himmlera, że w wyniku ustaleń i po modyfikacjach teren ten nadaje się na obóz kwarantanny, tzw. Quarantänelager geeignet, przed ostatecznym przewiezieniem więźniów w głąb Rzeszy.

Po podpisaniu umowy przez Wehrmacht i SS o przekazaniu obiektu w dniach 18-19 kwietnia 1940, do Oświęcimia przybyła specjalna komisja pod przewodnictwem SS-Hauptsturmführera Rudolfa Hößa. Na podstawie złożonego raportu Heinrich Himmler wydał 27 kwietnia 1940 rozkaz założenia obozu. Dwa dni później inspektor obozów koncentracyjnych SS-Oberführer Glücks powierzył Rudolfowi Hößowi obowiązki komendanta przyszłego obozu. Rudolf Höß przybył do Oświęcimia 30 kwietnia, a 4 maja został oficjalnie mianowany komendantem obozu.

Obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau podobnie jak inne niemieckie obozy koncentracyjne w Europie podlegał zarządowi SS. Od 1942 roku bezpośrednio był podporządkowany Inspektoratowi Obozów Koncentracyjnych (niem. Inspektion der Konzentrationslager), nad którym zarząd pełnił Główny Urząd Gospodarki oraz Administracji SS.

Przez cały okres istnienia obozu w Auschwitz przewinęło się przez niego ok. 8100–8200 esesmanów oraz ok. 200 nadzorczyń SS. Liczba personelu zmieniała się w czasie i rosła wraz z rozbudową obozu. Część osób pełniła w nim stałą służbę do końca funkcjonowania obozu jednak wiele osób tylko przez pewien czas, po którym odsyłano je do innych podobnych niemieckich obozów koncentracyjnych istniejących na terenie całej okupowanej Europy.

Pierwszy, potem główny obóz zespołu i jego centrum zarządcze, znany też jako Stammlager (obóz macierzysty), istniał na terenie opuszczonych austriackich, następnie polskich koszar artyleryjskich, w dwudziestu dwu ceglanych budynkach (8 dwu- i 14 jednopiętrowych), powiększonych o osiem dalszych bloków dwupiętrowych, zbudowanych siłami więźniów, otoczonych dużym łańcuchem straży oraz wyludnionym tzw. obszarem interesów obozu (40 km²). 20 maja przywieziono do obozu 30 więźniów przestępców kryminalnych narodowości niemieckiej, wybranych na żądanie Hößa z obozu w Sachsenhausen. Oznaczono ich numerami od 1 do 30 i osadzono w bloku nr 1. Jako więźniowie funkcyjni przeznaczeni byli do nadzoru nad więźniami. Do obozu skierowano również 15 SS-manów z kawaleryjskiego oddziału SS w Krakowie jako członków przyszłej załogi.