W Wielkiej Brytanii ukazała się powieść Folwark zwierzęcy George’a Orwella

Pierwsze polskie wydanie w tłumaczeniu Teresy Jeleńskiej opublikowane zostało na emigracji w Londynie w roku 1947 pod tytułem Zwierzęcy folwark, wszystkie wydania następne noszą tytuł Folwark zwierzęcy. Niemal do upadku ustroju komunistycznego w Polsce w 1989 była to powieść zakazana przez cenzurę – pierwsze jej oficjalne krajowe wydanie ukazało się dopiero w 1988. Od roku 1979 była jednak publikowana wielokrotnie w postaci przedruków z wydań emigracyjnych w wydawnictwach niezależnych – tzw. "drugiego obiegu".

W 1954 "Folwark zwierzęcy" został przeniesiony na ekran w postaci kreskówki, w reżyserii Johna Halasa i Joya Batchelora, w 1999 wyprodukowany został pełnometrażowy film (reż. Joseph Stephenson).

Okoliczności powstania

Orwell, jak stwierdził w ukraińskiej przedmowie do wydania Folwarku zwierzęcego, chciał stworzyć opowieść demaskującą sowiecki mit, którą mógłby zrozumieć każdy. Pomysł na książkę przyszedł, gdy ujrzał młodego chłopca smagającego batem konia pociągowego. Ukończony pod koniec lutego 1944, Folwark był pierwszym utworem z którego Orwell był w pełni zadowolony. Kilku wydawców odmówiło jej publikacji ze względu na sugestię pochodzącą z brytyjskiego Ministerstwa Informacji, które zaznaczało jej antyrosyjski charakter (w tym czasie kraje związane były sojuszem wojennym). Dziś uważa się, że osobą odpowiedzialną za wydanie takiej opinii był Peter Smollett (Peter Smolka) - żyjący w latach 1912-1980 dziennikarz, wydawca i agent sowiecki.

Pierwsze wydanie i przyjęcie

Pierwsze wydanie ukazało się 17 sierpnia 1945 roku w nakładzie 4500 egzemplarzy; bardzo szybko je wyprzedano. Książkę wznowiono w listopadzie tego samego roku w nakładzie 10 tysięcy egzemplarzy. W ciągu 5 lat w samej Wielkiej Brytanii sprzedano 25 tys. egzemplarzy w twardej oprawie[6]. Początkowo książkę Orwella odrzucono na rynku amerykańskim, gdyż, jak stwierdzała odmowa wydawnictwa Dial Press, „książki o zwierzętach nie sprzedają się dobrze w Stanach Zjednoczonych”. Ostatecznie, wydano ją tam w 1946 roku.

Pierwsze recenzje były entuzjastyczne, a Folwark porównywano z dziełami Woltera.

Opis fabuły

Zachowania, postaci czy aksjomaty zostały tu odniesione do zwierząt, które pewnego dnia postanawiają przejąć gospodarstwo (po namowie przez pewnego bardzo krasomówczego knura Majora, który zapowiadał m.in. lepszą przyszłość, wzrost produkcji, równe prawa). Kiedy zarządca zostaje wygnany, zwierzęta wspólnie tworzą siedem podstawowych zasad, które zapisują na ścianie obory, aby nikt nie zapomniał. Podstawowym było: Wszystkie zwierzęta są równe. Z czasem wszystko zaczyna się zmieniać, a zapowiadana idylla okazuje się antyutopią. Knur Napoleon za pomocą terroru czyni się przywódcą, wygania swojego byłego współpracownika, z czasem łamie kolejne punkty wcześniej ustalonego prawa, wmawiając zwierzętom, iż czyni wszystko zgodnie z prawem (zaczyna spożywać alkohol, kontaktuje się z ludźmi, zajmuje dom, śpi w łóżku i zaczyna chodzić na dwóch nogach).

Bohaterowie i ich opisy

• Napoleon – knur, jeden z przywódców rewolucji, następnie – po pozbyciu się Snowballa – niepodzielny władca folwarku. Jego pierwowzorem był Józef Stalin. W wersji francuskiej jego imię zostało zmienione na Cesar.
• Snowball lub też Chyży – knur, wojskowy przywódca rewolucji, a następnie dowódca obrony przed interwencją właścicieli sąsiednich majątków. Wchodząc w spór z Napoleonem, został wygnany z farmy, po czym został oskarżony o zdradę (wykazaną w pokazowych procesach) i działanie na rzecz ludzi. Napoleon wykorzystał to jako pretekst do zaprowadzenia terroru w gospodarstwie. Również wszystkie niepowodzenia na farmie tłumaczono rzekomą działalnością Snowballa. Jego pierwowzorem był Lew Trocki.
• Major – knur, duchowy ojciec rewolucji (zmarł przed jej wybuchem) oraz twórca animalizmu. Wzorowany na Karolu Marksie i Fryderyku Engelsie, którzy podobnie jak Major nie dożyli wprowadzenia swoich ideałów w życie. Może także symbolizować Włodzimierza Lenina, "ojca" rewolucji w Rosji, tym bardziej, że jego zwłoki (czaszka) zostały później wystawione na widok publiczny.
• Squealer lub też Krzykała – knur, „minister propagandy” Napoleona – Wiaczesław Mołotow.
• Minimus – knur, poeta, autor utworów sławiących Napoleona – Maksym Gorki.
• Bokser – koń pociągowy, jeden z pierwszych rewolucjonistów. Zawsze lojalny wobec Napoleona. Jest wzorowany na przodownikach pracy (w szczególności na górniku Stachanowie).
• pan Jones – właściciel folwarku, wygnany z niego przez zbuntowane zwierzęta. Jego pierwowzorem był car Mikołaj II. Kojarzy się też z obalonym przez bolszewików premierem Rządu Tymczasowego Aleksandrem Kiereńskim, jako że znajdował się potem „na emigracji” i próbował odzyskać swoją majętność.
• Benjamin – osioł, odznaczający się cynicznym stosunkiem do rewolucji. Jego pierwowzorem był sam George Orwell.
• Mollie – klacz, która uciekła z folwarku. Symbolizuje burżuazję i klasy wyższe, emigrujące z Rosji po wybuchu rewolucji.
• Mojżesz – kruk, który bez względu na panujący w powieści "ustrój" opowiadał zwierzętom o Raju Zwierząt. Symbolizuje osobę duchowną (księdza, popa, itp.)
• pan Whymper – reprezentant Napoleona w świecie ludzi. Wzorowany po części na George’u Bernardzie Shawie.
• pan Frederick – właściciel sąsiedniego majątku. Jego pierwowzorem był Adolf Hitler.
• pan Pilkington – właściciel innego sąsiedniego majątku. Jego pierwowzorem był Winston Churchill.
• psy – odpowiedzialne w folwarku za utrzymanie władzy Napoleona i inwigilację. Pierwowzór to zarówno CzeKa, jak i NKWD.
• owce – najgłupsza część społeczeństwa zwierząt w folwarku, przyjmująca wszystko, co się im mówi.