Romuald Jałbrzykowski

Romuald Jałbrzykowski (ur. 7 lutego 1876 w Łętowie-Dębie, zm. 19 czerwca 1955 w Białymstoku) – polski biskup rzymskokatolicki, biskup pomocniczy sejneński w latach 1918–1925, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski w latach 1925–1926, biskup diecezjalny łomżyński w 1926, arcybiskup metropolita wileński w latach 1926–1955.

Urodził się w rodzinie ziemiańskiej we wsi Łętowo-Dąb, w parafii Kołaki Kościelne koło Zambrowa, w starej rodzinie szlacheckiej herbu Grabie. W 1901 przyjął na Akademii Duchownej w Petersburgu święcenia kapłańskie. Był wykładowcą i wicerektorem seminarium duchownego w Sejnach, kanonik kapituły katedralnej. W 1917 został zmuszony do opuszczenia Sejn. Przeniósł się na probostwo w Radziwiłańcach, jednocześnie pełniąc funkcję wikariusza generalnego diecezji sejneńskiej, pozostającej w granicach Polski po I wojnie światowej.

29 lipca 1918 został mianowany biskupem pomocniczym diecezji sejneńskiej ze stolicą tytularną Cusae. Sakrę biskupią otrzymał 30 listopada 1918 w kościele św. Michała Archanioła i Jana Chrzciciela w Łomży z rąk arcybiskupa Aleksandra Kakowskiego. Wpółkonsekratorami byli arcybiskup Stanisław Gall i biskup Antoni Julian Nowowiejski. Zarządzał polską częścią diecezji sejneńskiej aż do jej likwidacji w 1925, kiedy papież Pius XI bullą Vixdum Poloniae unitas z 28 października 1925 włączył polską część dotychczasowej diecezji do nowo powstałej diecezji łomżyńskiej (4 kwietnia 1926 Pius XI bullą Lituanorum gente z części litewskiej dotychczasowej diecezji sejneńskiej utworzył nową diecezję w Wiłkowyszkach, na czele której stanął biskup sejneński Antoni Karaś). 14 grudnia 1925 Jałbrzykowski został powołany na biskupa diecezjalnego diecezji łomżyńskiej. Objął rządy pod koniec stycznia 1926. Stał na czele nowej diecezji krótko. W lutym 1926 zmarł jeszcze przed objęciem archidiecezji arcybiskup nominat wileński Jan Cieplak, którego następcą został mianowany 24 czerwca 1926.

Rządy w archidiecezji wileńskiej objął 8 września 1926 (jako pierwszy faktyczny arcybiskup po podniesieniu Wilna do rangi metropolii wspomnianą bullą Piusa XI). 2 lipca 1927 asystował kardynałowi Aleksandrowi Kakowskiemu w koronacji obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej. W 1931 przeprowadził synod archidiecezjalny.

W latach 1942–1944 był więziony przez Niemców. W styczniu 1945 został aresztowany przez NKWD. Po trzymiesięcznym uwięzieniu wypuszczono go i postawiono ultimatum: albo natychmiast wyjedzie do Polski, albo zostanie ponownie aresztowany i zamęczony. W konsekwencji wyjechał z Wilna i osiadł w Białymstoku, pozostając zwierzchnikiem archidiecezji (części znajdującej się na terenie Polski) do końca życia.

W latach 1925–1926 pełnił funkcję sekretarza generalnego Episkopatu Polski.

W 1931 był protektorem i prezesem honorowym Komitetu Kongresu Eucharystycznego w Białymstoku.

Pochowany został w prokatedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku.

Odznaczenia

11 listopada 1937 „za wybitne zasługi na polu pracy społecznej” został odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski. Wcześniej 2 maja 1924 został uhonorowany Krzyżem Komandorskim tego orderu.

W 1922 został odznaczony Krzyżem Walecznych.