Jan Walery Królikowski

Jan Walery Królikowski (ur. 4 kwietnia 1820 w Warszawie, zm. 11 września 1886 w Warszawie) – polski aktor i reżyser.

Syn Józefa Franciszka, polskiego historyka literatury. Zdobył sławę i uznanie jako jeden z największych artystów scen polskich w rolach z wielkiego repertuaru. Debiutował w Lublinie w 1836 roku, następnie występował w zespole Tomasza Andrzeja Chełchowskiego. W latach 1840–1846 grał w Krakowie pod kierownictwem A. Meciszewskiego 1843–1845. Od 1846 mieszkał w Warszawie, gdzie do 1872 z przerwami był reżyserem. W latach 1848–1852 wykładał w Szkole Dramatycznej w Warszawie.

Początkowo grywał role pierwszoplanowe amantów, później tzw. czarne charaktery. Grywał m.in. z Heleną Modrzejewską, którą np. jako Ofelię miał za partnerkę w swej roli tytułowej w „Hamlecie” Williama Szekspira.

Najbardziej znaczące role: Franciszek Moor – Zbójcy i Miller – Intryga i miłość Friedricha Schillera, Wojewoda – Mazepa Juliusza Słowackiego, Rodin – Żyd wieczny tułacz Melville’a i J. Malliana; także role komediowe i charakterystyczne, m.in. Łatka – Dożywocie Aleksandra Fredry.

Jego prawnuk Wojciech Królikowski jest polskim fizykiem.