Zbigniew Adrjański

Zbigniew Szczęsny Adrjański (ur. 2 lutego 1932 w Brześciu nad Bugiem, zm. 2 maja 2017 w Warszawie) – polski dziennikarz, literat, publicysta muzyczny, autor scenariuszy estradowych, widowisk i tekstów piosenek. Autor audycji radiowych i programów telewizyjnych, konferansjer i reżyser programów estradowych.

Urodził się na Polesiu, gdzie spędził dzieciństwo i lata wojenne. Po wojnie ukończył Państwowe Gimnazjum i Liceum Humanistyczne im. Bolesława Chrobrego w Sopocie. Studiował języki i literatury słowiańskie na Wydziale Filologicznym UW (1950–1955) uzyskując tytuł magistra.

Debiutował jako dziennikarz w redakcji "Po prostu" współpracując z działem studenckim tego czasopisma. W 1955 został kierownikiem działu kulturalnego i członkiem kolegium tygodnika "Nowa Wieś". Był jednym ze współtwórców nowej formuły tego czasopisma, które przekształciło się w ilustrowany magazyn dla młodzieży wiejskiej. Redagował tam strony kulturalne, dodatek literacki, kolumny folklorystycznego "Jarmarku Sensacji" oraz inne materiały. Współtworzył liczne wydawnictwa klubowe tygodnika "Nowa Wieś", pisał reportaże, felietony i artykuły na temat wsi polskiej. W 1961 r. opublikował spisane przez siebie wspomnienia artysty cyrkowego, klowna Edwarda Manca.

Jednocześnie współpracował z Polskim Radiem (Redakcja Wiejska, Naczelna Redakcja Muzyczna, Program III PR) jako dziennikarz, reporter, autor audycji i magazynów. Był pomysłodawcą Radiowych Giełd Piosenki, które prowadził jako prezenter i konferansjer w latach 1963–1973. Redagował audycje muzyczne "Zwierzenia Prezentera", "Spotkania przy fortepianie" (z twórcami polskich piosenek). Dla Redakcji Literackiej Programu III nagrywał tzw. powieść improwizowaną "Głosem Lwa" (współautorzy: Lew Kaltenberg, Juliusz Głowacki, Walentyna Toczyska). Był również współpracownikiem i prezenterem telewizyjnego magazynu kulturalnego "Niedzielna Biesiada".

W latach 1973–1976 redaktor naczelny programów rozrywkowych TVP. Dyrektor naczelny i artystyczny Zjednoczonych Przedsiębiorstw Rozrywkowych (1982–1985). Dyrektor naczelny i artystyczny Stołecznego Biura Imprez Artystycznych (1985–1988). Nie zaprzestał również działalności dziennikarskiej pisząc do wielu czasopism kulturalnych, magazynów ilustrowanych i miesięczników specjalistycznych.

Stale współpracował z "Gazetą Muzyczną", Radiem Lider, Naszą Rodziną i wydawnictwem klubowym "Synkopa".

Członek Komisji Kultury Zarządu Głównego ZMS, SPD (1955–1982), ZAiKS-u (od 1958, w latach 1979–1984 sekretarz Rady Stowarzyszenia), ZAKR-u (od 1962, wiceprezes 1972–1981), członek honorowy i założyciel Polskiego Stowarzyszenia Estradowego (prezes 1989–1991), ZASP (od 1997)

Publikacje książkowe

• (spisał) Wspomnienia klowna, Czytelnik, 1961
• Śpiewnik Zakrzewia, Iskry, 1962
• Od Zielonego Balonika do Owcy, WAIF, 1970
• Słownik autorów i kompozytorów, Agencja Autorska, 1975
• Pieśni sercu bliskie, Iskry, 1976
• Śpiewnik Iskier na różne okazje, Iskry, 1976
• Polska piosenka i estrada, Agencja Autorska, 1976
• Słownik biograficzny autorów i kompozytorów polskiej piosenki, Agencja Autorska, 1979
• Złota księga pieśni polskich, Bellona, 1997 (ósme wyd. 2002)
• Kalejdoskop estradowy, Bellona, 1999
• Wspomnienia z Polesia oraz inne dziwne opowieści, Sowadruk, 2006
• O batiuszce, co ptakiem latał, Instytut Lwowski, 2008, ​ISBN 978-83-922465-6-5​
• Pochody donikąd, Wydawnictwo Novae Res, 2010, ​ISBN 978-83-61194-22-4​

Widowiska i scenariusze

• Warszawska piosenka (Estrada Lublin)
• Piszę do Ciebie (Estrada Rzeszów)
• Krajobrazy (SBJA)
• Pod polskim niebem (Pagart)
• Warszawskie dzieci (SBJA)
• Na Mazowszu (Estrada Wojewódzka w Warszawie)
• Pieśni sercu bliskie (Stołeczna Estrada)
• Piosenki z mansardy i poddasza (Estrada Wrocław)
• Din-Don (ZPR-y)
• Ech, jabłoczko (Teatr Muzyczny w Gdyni)
• Ballady i niuanse (ZPR-y)
• Cała Warszawa zobaczyć musi to! (SPJA)

Piosenki

Dla wielu znanych polskich kompozytorów i wykonawców pisał piosenki pod pseudonimem Zb. Szczęsny lub w spółkach autorskich – J. Podkomorzy, M. Bellan. Wiele z tych piosenek jest przebojami:

• „Płonąca stodoła”
• „Jeszcze sen”
• „Duży błąd”
• „Gdzie to jest”
• „Dyskotekowy bal”
• „Co ty wiesz o miłości”
• „Romans przy ognisku”
• „Listy z dawnych lat”
• „Luboczka”
• „Tatrzańska zimowa baśń”
• „Ballada o dziewczynie ze stacji benzynowej”
• „Boogie boa”
• „Ja nie chcę marzyć”
• „Kto uwierzyłby w śnieg”
• „Lunatycy”
• „Pejzaż z wiatrakami”
• „Stary cyrk”
• „Żurawi klucz”

Tłumaczył teksty romansów cygańskich dla Lucyny Arskiej.

Odznaczenia i nagrody

• 1969 Odznaka honorowa Zasłużony dla Kultury Polskiej
• 1974 Srebrny Krzyż Zasługi
• 1979 Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• 2000 Złote Pióro Fundacji Art-Woy

Dyplom Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za Złotą księgę pieśni polskich

• 2004 Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• 2014 Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”