ua

Józef Para

Добавить новую картинку!
Дата народження:
01.07.1922
Дата смерті:
09.11.2020
Категорії:
Aктор, Режисер, кінорежисер
Громадянство:
 поляк
Кладовище:
Встановіть кладовищі

Józef Para (ur. 1 lipca 1922 w Wojakowej, zm. 9 listopada 2020) – polski aktor i reżyser teatralny.

Studia

Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Aktorskiej w Krakowie (1949). Jako student współpracował w latach 1947–1949 z Teatrem Słowackiego, Teatrem Starym i Teatrem Rapsodycznym. Członek Związku Artystów Scen Polskich.

Działalność artystyczna i naukowa

Dyrektor teatrów: Polskiego w Bielsku–Białej (1967–1973), Współczesnego we Wrocławiu (1973–1975), Śląskiego w Katowicach (1975–1977), oraz od 1982 do 2009 roku profesor nadzwyczajny w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej i Teatralnej w Łodzi.

Kawaler Krzyża Kawalerskiego (1977) i Komandorskiego (1998) Orderu Odrodzenia Polski.

Najbardziej znany z ról komisarza Przygody w filmach Vabank i Vabank II.

Ma w swoim dorobku aktorskim i reżyserskim, na deskach teatrów, na planach filmowych i w produkcjach telewizyjnych ponad 100 prac twórczych.

Jest również autorem książki wspomnieniowej pt. Salony i kulisy, opublikowanej w roku 1998 nakładem Wydawnictwa Śląsk.

Dorobek

Filmy fabularne i seriale
  • Człowiek na torze (1956)
  • Dwaj panowie N (1961)
  • Nafta (1961)
  • Ranny w lesie (1963)
  • Gdzie jest generał... (1963)
  • Podziemny front (1965) − Mereck, inżynier w fabryce samolotów (odc. 4)
  • Agent nr 1 (1971)
  • Trędowata (1976)
  • Do krwi ostatniej − ambasador Archibald Clark-Kerr (1979)
  • Królowa Bona (serial telewizyjny 1980) − biskup Wawrzyniec Międzyleski
  • Wyrok śmierci (1980)
  • Vabank (1981) – komisarz Przygoda
  • Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy (1981) − nadprezydent prowincji poznańskiej (odc. 7)
  • Vabank II czyli riposta (1984) – komisarz Przygoda
  • Alchemik Sendivius (1988) − Honauer
Spektakle telewizyjne
  • Sekret Enigmy - reż. Roman Wiączek.
  • Śmierć Adama Zawiszy – reż. Roman Wiączek.
  • Staszic – reż. Lucyna Smolińska.
  • Wielki człowiek – reż. Andrzej Chrzanowski.
Ważniejsze role teatralne
  • Zbigniew w Mazepie Juliusza Słowackiego w reżyserii Romana Zawistowskiego - Katowice.
  • Jan Kochanowski - Droga do Czarnolasu, Aleksander Maliszewski.. Reż. Gustaw Holoubek - Katowice.
  • Helmer- Dom lalki (Nora)- Henrik Ibsen. Reż. G. Holoubek – Katowice.
  • Hajdaj - Zagłada Eskadry - Ołeksandr Kornijczuk. Reż. Roman Zawistowski – Katowice.
  • Sobolewski – Dziady - Adam Mickiewicz. Reż. Aleksander Bardini – Warszawa.
  • Dr Ranck - Dom lalki - H. Ibsen. Reż. Maria Wiercińska - Warszawa.
  • Stefan - Maski Marii Dominiki - Jerzy Zawieyski. Reż. Roman Zawistowski – Warszawa.
  • Pedro Manares - Ludzie z martwej winnicy - Roman Brandstaetter. Reż. Henryk Szletyński – Warszawa.
  • Bohater – Kartoteka - Tadeusz Różewicz. Reż. Wanda Laskowska – Warszawa.
  • Buckingham - Ryszard III - William Szekspir. Reż. Jacek Woszczerowicz – Warszawa.
  • Król - Hamlet, W. Szekspir. Reż. G. Holoubek – Warszawa.
  • Beckman - Frank V - Friedrich Dürrenmatt. Reż. Konrad Swinarski - Warszawa.
  • „Sułkowski” - rola Sułkowskiego w sztuce Stefana Żeromskiego. Reż. Józef Para - Katowice.
  • Horsztyński - Horsztyński - Juliusz Słowacki. Reż. Józef Para – Katowice.
  • Posejdon – Trojanki – Eurypides. Reż. Józef Para – Katowice.
  • Gromski - Porwanie Sabinek - F. Schonthan. Reż. Mieczysław Daszewski - Bielsko-Biała.
  • Pan Wokulski - Pan Wokulski na podstawie Lalki Bolesława Prusa. Reż. Adam Hanuszkiewicz – Bielsko-Biała.
  • Bolesław Śmiały - Bolesław Śmiały Stanisław Wyspiański. Reż. Józef Para – Bielsko-Biała.
  • Doktor Judym - Doktor Judym na podstawie Ludzi bezdomnych Stefana Żeromskiego. Reż. Józef Para – Bielsko-Biała.
  • Łatka – Dożywocie - Aleksander Fredro. Reż. J. Para – Bielsko-Biała.
  • Dariusz- Persowie, Ajschylos. Reż. J. Para – Bielsko-Biała (prapremiera w Polsce).
  • Bassanio - Kupiec wenecki - W.Szekspir. Reż. Józef Para – Bielsko-Biała.
  • Leone – Bank Glembay Ltd – Miroslav Krleža. Reż. Józef Para - Katowice.
  • Agamemnon – Oresteja - Ajschylos. Reż. Józef Para - Wrocław.
  • Kreon – Medea - Eurypides. Reż. Jerzy Markuszewski - Warszawa.
  • Fizdejko - Janulka, córka Fizdejki - Stanisław Ignacy Witkiewicz. Reż. Józef Para – Wrocław (prapremiera).
  • Pierczichin - Mieszczanie - Maksim Gorki. Reż. Józef Para – Wrocław.
  • Gzymsik - Romans z wodewilu - W. Krzemiński. Reż. J. Para - Katowice.
  • Johny - Dzień dobry i do widzenia - Athol Fugard. Reż. Józef Para - Katowice.
  • AA - Emigranci - Sławomir Mrożek. Reż. Józef Para.
  • Konrad - Wyzwolenie - Stanisław Wyspiański. Reż. Józef Para - Katowice.
  • Lelewel - Tryptyk Listopadowy według Stanisława Wyspiańskiego. Reż. Janusz Warmiński – Warszawa.
  • Tipoff - Lekarz bezdomny - Antoni Słonimski. Reż. Józef Para – Warszawa.
Ważniejsze reżyserie w Teatrze Śląskim w Katowicach 1965–1967
  • Stefan Żeromski – Sułkowski.
  • Trojanki – Eurypides.
  • Horsztyński – J. Słowacki.
Ważniejsze reżyserie w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej 1967–1973
  • Konstanty Simonow: Chłopiec z naszego miasta.
  • John Priestley: Pan Inspektor przyszedł.
  • Juliusz Słowacki: Fantazy.
  • Stanisław Wyspiański: Bolesław Śmiały.
  • Henryk Ibsen: Dom Lalki./ Nora/.
  • Jerzy Putrament: Wrzesień.
  • Tadeusz Rittner: Głupi Jakub.
  • Artur Miller: Cena.
  • Maksym Gorki: Mieszczanie.
  • William Szekspir: Kupiec Wenecki.
  • Z. Skowroński: Maturzyści.
  • Stefan Żeromski: Dr. Judym. Spektakl na motywach powieści Ludzie Bezdomni – St. Żeromski.
  • Tadeusz Różewicz: Kartoteka.
  • Antoni Czechow: Wujaszek Wania.
  • Aleksander Fredro: Dożywocie.
  • M. Mithois: Madame Coco.
  • Ajschylos: Persowie / prapremiera na deskach teatru zawodowego w Polsce /.
  • R. N. Nash: Zaklimacz deszczu.
  • A. Makarewicz: Twarzą w twarz.
  • Bolesław Prus: Pan Wokulski. Spektakl na motywach powieści Lalka – B. Prus.
Ważniejsze reżyserie w Teatrze Współczesnym we Wrocławiu 1973–1975
  • Ajschylos: Oresteja.
  • Bolesław Prus: Pan Wokulski – na podstawie Lalki
  • Stanisław Ignacy Witkiewicz: Janulka, córka Fizdejki / prapremiera /.
  • Roman Brandsteter: Król i Aktor
  • Maksym Gorki: Mieszczanie.
Ważniejsze reżyserie w Teatrze Śląskim w Katowicach 1975–1977
  • Zdzisław Skowroński: Maturzyści.
  • Władysław Krzemiński: Romans z wodewilu.
  • Athol Fugard: Dzień dobry i do widzenia.
  • Stanisław Mrożek: Emigranci.
  • Stanisław Wyspiański: Wyzwolenie.
  • Franz Schonthan: Porwanie Sabinek – Teatr w Zabrzu.
Ważniejsze reżyserie w teatrach Warszawy 1979–1989
  • Miklos Hubay: Karnawał rzymski – Teatr Polski
  • Antoni Słonimski: Lekarz bezdomny – Teatr Dramatyczny
  • W. Williams : Przeprowadzka – Teatr Ateneum.
Praca reżyserska dla Ośrodka Telewizyjnego w Katowicach 1965–1977
  • Zdzisław Skowroński: As Pik
  • C. Migholas: Na hiszpańskiej ziemi.
  • Włodzimierz Perzyński : Szczęście Frania.
  • Tadeusz Stolarczyk: Znajomi z Perpignan.
  • Marek Domański: Komedia z awansem.

Artystyczne nagrody i wyróżnienia

  • Nagroda Państwowa za kreacje aktorskie 1954,
  • Nagroda Ministra Kultury i Sztuki za całokształt pracy artystycznej 1972;
  • Nagroda Województwa Katowickiego 1973,
  • Złota Odznaka Zasłużonego dla Województwa Katowickiego w Dziedzinie Kultury 1975,
  • Nagroda Województwa Bielsko-Biała 1995,
  • Odznaka Działacza Kultury 1977, Złota Maska Województwa Katowickiego 1976,
  • Srebrna Maska Województwa Katowickiego 1977.

Odznaczenia

  • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1977)
  • Złoty Krzyż Zasługi (1972)
  • Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” w 60 lecie pracy aktorskiej, 40 lecie pracy reżyserskiej i 25 lecie pracy pedagogicznej – PWSFTviT w Łodzi (2007)

немає місць

    loading...

        Не вказано події

        Ключові слова