Ściapan Niekraszewicz

Ściapan Niekraszewicz (biał. Сцяпан Міхайлавіч Некрашэвіч; ur. 8 maja 1885 w wiosce Daniłówka w powiecie bobrujskim, zm. 20 grudnia 1937) – białoruski naukowiec, działacz społeczny, inicjator stworzenia Instytutu Kultury Białoruskiej i jego pierwszy dyrektor (1922–1925).

Biografia

Pochodził ze szlacheckiej rodziny Niekraszewiczów herbu Lubicz, do której należał majątek Daniłówka w powiecie bobrujskim. W 1908 ukończył seminarium nauczycielskie w Poniewieżu, a pięć lat później Wileński Instytut Pedagogiczny. Pracował w szkołach powiatu telszańskiego na Kowieńszczyźnie.

W czasie I wojny światowej zmobilizowany do armii rosyjskiej, walczył na froncie rumuńskim. Należał do Białoruskiej Socjalistycznej Hramady, a później do Białoruskiej Partii Socjalistów-Rewolucjonistów.

Od jesieni 1917 przebywał w Odessie, gdzie pracował jako kierownik sekcji białoruskiej przy gubernialnym oddziale oświaty. W wyniku jego starań powołano do życia 30 białoruskich szkół podstawowych oraz gimnazjum białoruskie, w którym uczyli się uciekinierzy wojenni z Białoruskiej SRR.

Po utworzeniu Białoruskiej Republiki Ludowej reprezentował jej interesy na południu Ukraińskiej SRR, utrzymywał kontakty z Ententą. Opowiadał się za stworzeniem białoruskiej armii w celu walki z wojskami bolszewickimi. Stał na czele Białoruskiego Centrum Narodowego w Odessie, kontynuując jednocześnie naukę w lokalnym Wyższym Instytucie Międzynarodowym.

W 1920 powrócił na teren Białoruskiej SRR, podejmując pracę w Ludowym Komisariacie Oświaty BSRR, gdzie był dyrektorem Departamentu Literacko-Wydawniczego oraz przewodniczącym komisji naukowo-terminologicznej. Wziął aktywny udział w pracach nad stworzeniem Instytutu Kultury Białoruskiej, którego został pierwszym dyrektorem (1922–1925) oraz przewodniczącym Wydziału Nauk Humanistycznych i Komisji Słownikowej (1926–1928). W 1928 roku został mianowany członkiem Akademii Nauk BSRR oraz dyrektorem jej Instytutu Lingwistyki – pracował nad wydawaniem słowników białoruskiej terminologii.

Wykładał białorusoznawstwo na Wydziale Medycyny, a od 1927 był zatrudniony jako docent na Wydziale Pedagogicznym BUP.

Od 1927 do 1931 wchodził w skład CKW Białoruskiej SRR. 21 lipca 1930 aresztowany przez NKWD w sprawie Związku Wyzwolenia Białorusi i postanowieniem sądu skazany na zsyłkę do Udmurcji. 19 grudnia 1937 Sąd Najwyższy Białoruskiej SRR orzekł wyrok kary śmierci.