Mieczysław Słaby

Mieczysław Mikołaj Słaby (ur. 9 grudnia 1905 w Przemyślu, zm. 15 marca 1948) – lekarz, kapitan Wojska Polskiego II RP i major LWP, obrońca Westerplatte, ofiara represji UB. Odznaczony Orderem Virtuti Militari.

Biografia

Był synem Józefa, pracownika kolejowego, i Agnieszki z d. Rebizant. Jeden z jego braci, Franciszek, był zawodowym podoficerem Wojska Polskiego. Po ukończeniu szkoły podstawowej Mieczysław uczęszczał do Gimnazjum im. Kazimierza Morawskiego. W latach szkolnych związany był ze sportem i harcerstwem. Od 30 marca 1918, tj. od chwili założenia w Przemyślu Harcerskiego Klubu Sportowego "Czuwaj", aż do śmierci w 1948 był jego aktywnym członkiem. Przez wiele lat grał wraz z bratem Franciszkiem w drużynie piłkarskiej, z którą w 1924 zdobył mistrzostwo ZHP. W latach 1920–1921 wchodził w skład zarządu klubu, a po ukończeniu w 1933 Wydziału Lekarskiego na Uniwersytecie Lwowskim został jego społecznym lekarzem.

W 1935 został powołany do wojska, w którym podjął służbę zawodową na stanowisku lekarza, awansując z czasem do stopnia kapitana. Służył w 38 Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich w Przemyślu i 5 Pułku Strzelców Konnych w Dębicy. 4 sierpnia 1939 objął obowiązki w Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Wyposażenie medyczne, które w niej zastał, było szczątkowe. Ponadto zamówiony sprzęt medyczny (m.in. stół operacyjny) został zarekwirowany przez władze celne Gdańska tuż przed agresją Niemiec na Polskę. Mimo to założył prowizoryczną izbę szpitalną i zorganizował służbę sanitarną. W czasie obrony WST udzielał skutecznej pomocy rannym nawet po zniszczeniu wskutek bombardowania gabinetu zabiegowego i utracie środków medycznych. Po kapitulacji Westerplatte został wraz z innymi oficerami umieszczony w Hotelu Centralnym w Gdańsku, skąd – zamiast do oflagu – przewieziono go do obozu jenieckiego, przeznaczonego dla podoficerów i szeregowców - Stalagu I A pod Królewcem. W obozie udzielał pomocy medycznej jeńcom oraz cywilom wywiezionym na roboty przymusowe. Po pewnym czasie z powodu choroby wrzodowej żołądka został umieszczony w szpitalu więziennym w Królewcu, gdzie przebywał do końca wojny.

W 1945 powrócił do Przemyśla. Jako zawodowy oficer został natychmiast zmobilizowany z przydziałem do Wojsk Ochrony Pogranicza. Rok później otrzymał awans na stopień majora. Będąc w wojsku przyjmował cywilnych pacjentów w ubezpieczalni społecznej, był także lekarzem w Szkole Handlowej oraz w miarę wolnego czasu pomagał zespołowi lekarskiemu w szpitalu miejskim. 1 listopada 1947 został aresztowany przez UB pod zarzutem naruszenia tajemnicy wojskowej – prawdopodobnie został pomówiony i oskarżony o przynależność do organizacji Wolność i Niezawisłość. Przez niemal miesiąc przetrzymywano go w Przemyślu, a następnie potajemnie wywieziono do Krakowa i osadzono w więzieniu na Montelupich. Poddany brutalnemu śledztwu i pozbawiony – mimo zaawansowanej choroby wrzodowej – opieki medycznej, po kilkutygodniowym pobycie w areszcie zmarł 15 marca 1948. Pochowano go bez wiedzy i udziału rodziny na krakowskim Cmentarzu Wojskowym przy ul. Prandoty.

Rehabilitacja i odznaczenia

Po 42 latach od śmieci, w wyniku postępowania rehabilitacyjnego prowadzonego przez Naczelną Prokuraturę Wojskową, major Mieczysław Słaby został oczyszczony ze stawianych mu zarzutów. Pośmiertnie odznaczono go Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari oraz Medalem "Za udział w wojnie obronnej 1939".

Pamięć

• W 1989 – na wniosek środowiska westerplatczyków – imię Mieczysława Słabego nadano Zespołowi Szkół Medycznych w Gdańsku.
• 18 maja 1991 na przemyskim "Czuwaju" odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej majorowi Słabemu oraz nadania stadionowi "Czuwaju" jego imienia. W ceremonii uczestniczyły siostra majora Waleria oraz jego bratanica.
• Imię majora Mieczysława Słabego noszą również: 69. Przemyska Drużyna Harcerska oraz ulice w Przemyślu, Gdańsku i Krakowie.

Film

W wyreżyserowanym przez Stanisława Różewicza filmie fabularnym Westerplatte postać kpt. Mieczysława Słabego zagrał Bogusz Bilewski.