Andrzej Bursa

Andrzej Bursa (ur. 21 marca 1932 w Krakowie, zm. 15 listopada 1957 tamże) – polski poeta, prozaik, dramaturg i dziennikarz, należał do tzw. pokolenia "Współczesności", zaliczany do kręgu poetów wyklętych.

Życie

Po ukończeniu szkoły średniej Andrzej Bursa zaczął uczęszczać na Sekcję Dziennikarską Wydziału Filozoficzno-Historycznego na Uniwersytecie Jagiellońskim, po miesiącu zaś przeniósł się na Wydział Filologiczny UJ ze specjalnością języka bułgarskiego. W lutym 1952 roku ożenił się z Ludwiką Szemioth – studentką Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie; w tym samym roku urodził im się syn – Michał. Od grudnia 1954 do lata 1957 pracował jako reporter Dziennika Polskiego w Krakowie. Jego śmierci towarzyszył mit samobójstwa – prawdziwą przyczyną była wrodzona wada aorty. Pośmiertnie, w 1959 otrzymał nagrodę Listopada Poetyckiego za najciekawszy debiut.

Twórczość

Działalność literacka poety trwała krótko, bo zaledwie 3 lata. Zmarł nagle w wieku 25 lat wskutek wrodzonego niedorozwoju aorty.

Jego twórczość w znacznej mierze przepełniona była buntem, brutalnością i cynizmem; wiersze cechowały naturalizm oraz antyestetyka. Bursa był poetą szukającym trwałych wartości humanistycznych i prawd o człowieku i sobie samym. Dzieła artysty idealnie opisują ówczesną rzeczywistość w sposób demaskatorski i bezkompromisowy, a zarazem przesycone są ukrytym liryzmem.

Bunt przeciwko normom życia społecznego, tradycji romantycznej, konwencjom, moralności to jedynie powierzchowne odczytanie twórczości Bursy. Poeta dostrzegał istniejące wokół zło i wyrażał je adekwatnymi środkami literackimi, jednak w jego utworach zauważyć można wyrazistą potrzebę obcowania z dobrem. W jego twórczości poetyckiej można bowiem wyodrębnić trzy grupy utworów:

• wiersze buntownicze,
• poezje, w których ukazywano niespełnione arkadyjskie marzenia (np. poemat Luiza),
• lirykę refleksyjną, zaskakującą głębią przemyśleń i dojrzałością formy (np. wiersz Karnawał).

Indywidualista, nie był związany z żadną z licznych w owym czasie grup literackich.

Andrzej Bursa opublikował w czasopismach (głównie studenckich) trzydzieści siedem wierszy i opowiadanie Mason. Poniżej znajdują się wybrane dzieła Bursy:

• poemat – Luiza
• powieść – Zabicie ciotki
• sztuka teatralna – Karbunkuł, napisana wraz z Janem Gunterem, wystawiona przez teatr Cricot
• wiersze i ich zbiory
  • 1954 – Głos w dyskusji o młodzieży
  • 1958 – Wiersze
  • 1969 – Utwory wierszem i prozą
• opowiadanie fantastyczne, groteska – Smok, opublikowane pierwotnie w zbiorze Wiersze, później w Przepowiedni, t. 6 Polskiej noweli fantastycznej.

Nagroda im. Bursy

Od roku 1967 młodym poetom przyznawana jest Nagroda Literacka im. Andrzeja Bursy ufundowana przez krakowską grupę literacką.