Antoni Zygmunt Helcel

Antoni Zygmunt Helcel (ur. 2 listopada 1808 w Krakowie, zm. 31 marca 1870 tamże) – polityk galicyjski, historyk prawa, wydawca.

Był synem pochodzącego z Niemiec kupca krakowskiego, Antoniego Hölzela. Studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie na uczelniach niemieckich. Brał udział w powstaniu listopadowym. Później zaangażował się w sprawy publiczne Rzeczypospolitej Krakowskiej, m.in. występował w obronie Uniwersytetu Jagiellońskiego, któremu groziło rozwiązanie (1833, uczelnia została jednak zreformowana tak, że Helcel stracił możliwość kontynuowania tam kariery akademickiej), był współautorem adresu Izby Reprezentantów do "dworów opiekuńczych" (1838), a jego salon był miejscem spotkań krakowskich konserwatystów. W tym samym czasie otworzył własną drukarnię, którą później odsprzedał. Założył i przez pewien czas wydawał Kwartalnik Naukowy (1835-1836), który w jego zamiarze miał być ogólnosłowiańskim pismem naukowym o europejskim poziomie – pismo istotnie miało wysoki poziom, lecz po krótkim czasie Helcel musiał je zamknąć z powodu problemów finansowych oraz kłopotów z cenzurą.

W 1848, po zmianach wywołanych Wiosną Ludów Helcel został wykładowcą (wkrótce potem profesorem) Uniwersytetu Jagiellońskiego. Został z niego jednak usunięty na przełomie 1852 i 1853 wraz z Wincentym Polem, Józafatem Zielonackim i Antonim Małeckim w ramach akcji germanizacyjnej prowadzonej przez rząd Bacha. Równolegle z podjęciem pracy na uczelni Helcel przyłączył się aktywnie do prac Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, gdzie przez kilka lat przewodniczył Komisji Historycznej. W 1860-1870 został członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Helcel uczestniczył także w życiu politycznym Galicji, działając wśród konserwatystów krakowskich, m.in. będąc autorem adresu ziemiaństwa galicyjskiego do tronu wystosowanego w 1861. W tym samym roku został wybrany posłem do galicyjskiego Sejmu Krajowego, a także deputowanym do austriackiej Rady Państwa, musiał jednak zrezygnować z obu mandatów w 1862 z uwagi na zły stan zdrowia.

Pochowany został w ufundowanej przez swego brata Ludwika Helcla (bankiera i wiceprezydenta Krakowa) kaplicy Zmartwychwstania Pańskiego na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.