Stefan Stefański

Stefan Zbigniew Stefański (ur. 12 lipca 1914 w Sanoku, zm. 2 czerwca 1998 tamże) – polski muzealnik, kustosz, regionalista, bibliofil, numizmatyk, działacz turystyczny, znawca historii Sanoka i Ziemi sanockiej.

Syn Michała i Seweryny z domu Sikorskiej. Pochodził z rodziny kupieckiej (jego rodzice prowadzili sklep z artykułami kolonialnymi, umiejscowiony w kamienicy Ramerówka; w okresie schyłkowym zaboru austriackiego był jednym z nielicznych w mieście należących do Polaków). W 1933 ukończył Gimnazjum Męskie im. Królowej Zofii w Sanoku. Już jako uczeń, wraz z Adamem Fastnachtem i Aleksandrem Rybickim rozpoczął działalność gromadzenia eksponatów, które następnie zostały udostępnione w Muzeum Ziemi Sanockiej (powstało w 1934 i było zlokalizowane na Zamku Królewskim w Sanoku). W latach 1934-1944 był sekretarzem muzeum. Prowadził także ewidencję zbiorów numizmatycznych oraz pracował jako przewodnik zwiedzających.

W okresie międzywojennym wraz z siotrą Janiną prowadził prywatną Bibliotekę Mieszczańską. W 1936 rozpoczął studia na Akademii Handlu Zagranicznego we Lwowie, które przerwał wskutek wybuchu II wojny światowej (zaliczył także pierwszy rok w Seminarium Duchownym). W 1940 z inicjatywy malarza Leona Getza został zatrudniony przy zbiorach polskich dwóch placówek połączonych: Muzeum Ziemi Sanockiej i Muzeum Towarzystwa Łemkowskiego. W czasie okupacji prowadził także prywatną wypożyczalnię książek pod nazwą "Leihbücherei Stefan Stefański". 6 kwietnia 1942 ożenił się w Reginą Martą Tietz (ur. 1919 w Berlina), z którą miał dwoje dzieci - syna Zbigniewa i córkę Romanę.

Po zakończeniu II wojny światowej dokonywał zabezpieczenia zbiorów i czynił starania o ponowne otwarcie placówki. Pracę w muzeum podjął w 14 października 1944 (wtedy mianowano go pracownikiem Starostwa Powiatowego Sanockiego z przydziałem obowiązków kierownika muzeum w Sanoku), następnie został jego kustoszem (tytuł przyznany przez Ministra Kultury i Sztuki w 1960 roku) i dyrektorem (do 1968). W latach 1948-1949 wspólnie z Aleksandrem Rybickim podejmował działanie ratowania zabytków sztuki sakralnej, w szczególności ikon, które lokalizowano w opuszczonych cerkwiach na terenie b. województwa rzeszowskiego, zbierano i gromadzono w nowo stworzonym Muzeum Historycznym w Sanoku. Dzięki temu powstała unikatowa i liczna kolekcja malarstwa ikonograficznego. Kierownikiem muzeum pozostawał do 1968, kiedy został z tej funkcji zwolniony za sprzeciw zmiany nazwy Plac św. Jana w Sanoku na Plac im. Hanki Sawickiej (zmiany dokonano w latach 50-tych). Został wtedy zatrudniony przez Aleksandra Rybickiego w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, gdzie pracował do 31 lipca 1979, po czym na własną prośbę przeszedł na emeryturę.

W 1945 wszedł w skład zarządu nowo zorganizowanego Stronnictwa Demokratycznego w Sanoku. Z list tej partii był wybrany radnym Sanoka (w latach 1945-1968 był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku). W 1950 był inicjatorem zorganizowania obchodów 800-lecia miasta Sanoka (rocznica przypadła na 1960, lecz uroczystości miały miejsce dwa lata później). Wchodził w skład Społecznego Komitetu Odbudowy pomnika Tadeusza Kościuszki w Sanoku (ideę zrealizowano w 1962), odbudowy Sanockiego Domu Kultury (dawniej Dom Żołnierza Polskiego). W 1957 został powołany na konsultanta odbudowy Klasztoru Karmelitów Bosych w Zagórzu. Był członkiem Towarzystwa Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka oraz Towarzystwa Numizmatycznego. Sprawował także funkcję prezesa Oddziału PTTK w Sanoku (przełom lat 50. i 60.). Działał również w Towarzystwie Muzycznym, TPPR i innych.

27 kwietnia 1986 jako przedstawiciel Sanoka prowadził Turniej Miast "Sanok - Bolesławiec" rozegrany na lodowisku Torsan (drugim konferansjerem był Tadeusz Sznuk).

W czasie swojej pracy był czołowym organizatorem i muzealnictwa na terenie Sanoka, inicjował akcję gromadzenia i ratowania dzieł sztuki Ziemi Sanockiej, opracowywał zbiory, prowadził działalność badawczą, rozwijał wiedzę krajoznawczą, był autorem publikacji historycznych i turystycznych z zakresu Sanoka i regionu.