Wanda Żeleńska

Wanda Paulina Żeleńska z domu Grabowska (ur.1 września 1841 w Warszawie, zm. 1904) – córka Jana Grabowskiego i Izabelli z domu Jasińskiej. Od 1872 żona kompozytora Władysława Żeleńskiego (1837-1921), matka Tadeusza Boya-Żeleńskiego (1874-1941) i jego braci: Stanisława Gabriela (ur. 1873) i Edwarda Narcyza (ur. 1878).

Była serdecznie zaprzyjaźniona – mimo różnicy wieku – z Narcyzą Żmichowską „Gabryellą” (1819-1876), o czym świadczy zachowana korespondencja - 185 listów. Cztery siostry Grabowskie mieszkały w Warszawie w tym samym domu przy ulicy Miodowej, w którym znajdowało się mieszkanie Gabryelli, co stało się początkiem przyjaźni. Dla wcześnie osieroconej Wandy Gabryella stanowiła wzór do naśladowania. Tej przyjaźni Boy-Żeleński poświęcił znaczną część książki „Ludzie żywi”. Korespondencję Gabryelli z Wandą wydał Boy drukiem w roku 1930 pod tytułem „Narcyssa i Wanda”.

Wanda Żeleńska, zachęcona przez Gabryellę, napisała powieść „Autobiografia zastanawiającej się nad sobą kobiety”. Powieść pozostała w rekopisie. W roku 1869 Wanda Żeleńska napisała kolejną powieść „Czy to powieść?”, która ukazała sie drukiem w roku 1876. W 1877 roku ukazał się przepięknie wydany tom szkiców "Znakomite niewiasty". Ułożyła zbiór poezji "Lirnik Polski" pięknie ilustrowany rycinami W. Gersona. Tom został starannie wydany w 1883 roku.

Wanda Żeleńska przetłumaczyła także książkę niemieckiego historyka Georga Gottfrieda Gervinusa (1805-1871) o Szekspirze.