Ludwik Gocel

Ludwik Gocel (ur. 1889 pod Radomiem, zm. 12 października 1966 w Puszczykowie k. Poznania) – historyk, kolekcjoner, bibliofil.

Gromadzenie zbiorów rozpoczął przed I wojną światową, na Mińszczyźnie, zebrał tam wiele rzadkich druków, głównie ariańskich z XVI-XVII w., które uległy zniszczeniu podczas działań wojennych w 1914. Po wojnie zamieszkał w Warszawie.

W 1924 w czasie dłuższego pobytu w Paryżu, rozpoczął kompletowanie druków z okresu powstania listopadowego i Wielkiej Emigracji do 1862. Zbierał również czasopisma, ulotki, dzieła z zakresu historii wojskowości, literaturę piękną – zwłaszcza pierwsze wydania romantyków oraz dokumenty, ryciny, nuty, kartografię, medaliony, obrazy, ekslibrysy i różnorodne bibeloty z tego okresu. Zbiór rycin dotyczący okresu powstania listopadowego do wybuchu II wojny obejmował ok. 750 sztuk. Swe zbiory zgromadzone w Warszawie ratował sam podczas Powstania Warszawskiego. Niestety stratom uległo 60% całości, kolekcja rycin zniszczona została w 80%. Ocalałą część zbiorów, w tym całą prasę emigracyjną wraz z ulotkami z 1831, zdołał wywieźć z Warszawy.

Zaraz po wojnie jako pracownik Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu odszukiwał na ziemiach odzyskanych porzucone zbiory (m.in. był pierwszym polskim specjalistą, który dotarł do księgozbioru zamkowego w Siedlisku – tzw. "zbiory karolackie" (6000-7000 woluminów).

W 1948 zamieszkał w Krakowie, gdzie przez 12 lat wspólnie ze Stefanem Kamińskim prowadził antykwariat przy ul. Karmelickiej 29. Zbiory swe stale powiększał. W 1946 otrzymał od Izabeli Pilińskiej ok. 600 prac – Adama Pilińskiego, które w 1949 ofiarował Bibliotece Kórnickiej. W latach 1951-1957 odsprzedał Bibliotece Uniwersytetu Mikołaja Kopernika zespół bardzo rzadkich druków muzycznych pochodzących z okresu powstania listopadowego, obejmujący wydania polskich pieśni patriotycznych, polonezów, marszów wojskowych, ilustrowane litografiami. W 1964 zapisał zbiory Muzeum Historycznemu m. st. Warszawy z prawem zatrzymania ich do śmierci. Otrzymał godność honorowego kustosza tego Muzeum. Materiały dotyczące wypadków 1848 odsprzedał Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie, rękopisy dotyczące powstania 1830/31 Bibliotece Ossolineum.

Był członkiem ekskluzywnego Klubu Bibliofilów, działającego w Warszawie i Paryżu, założonego w 1936 z inicjatywy Tadeusza Cieślewskiego syna i Bolesława Przegalińskiego. Po wojnie był członkiem Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Książki w Paryżu. W „Biuletynie” Towarzystwa ogłosił m.in.: Drukarnie polskie we Francji (1946 nr 2/4 s. 2-3) i Twórczość Adama Pilińskiego i jego syna (1947 nr 5 s. 7-9). Był autorem prac historycznych, m.in. artykułów: Początki prasy Wielkiej Emigracji i jej kryptograficzny charakter, 1832-1833 („Kwartalnik Prasoznawczy” 1957 nr 2 s. 9-30, 1958 rec. W. Łukaszewicza „Kw.Pr.” nr 4 s. 186-187 i odpowiedź autora „Kw.Pr.”nr 4 s. 156-157), Drukarnie polskie na emigracji, 1832-1862 („Kw.Pr.” 1958 nr 1/2 s. 27-46). Opracował też Przypadki Jej Królewskiej Mości Książki (Wr. 1963, w serii "Książki o Książce"), szereg gawęd o losach słynnych drukarzy, drukarń i bibliotek, o książkach treści oryginalnej i dziwacznej, honorariach autorskich, bibliofilach oraz wrogach i złodziejach książek itp. Był też współpracownikiem tyg. „Stolica” (od 1957), w której zamieścił m.in.: Albert Cimochowski. Sylwetka zapomnianego Polaka (1966 nr 34 s. 12).

Zmarł 12 października 1966 w Puszczykowie i pochowany został na tamtejszym Cmentarzu rzymsko-katolickim