Józef Żurowski

Józef Andrzej Franciszek Żurowski, herbu Leliwa (ur. 4 października 1892 w Podhajczykach, pow. rudecki, woj. lwowskie, zm. 21 stycznia 1936 w Krakowie) – archeolog, prehistoryk, historyk sztuki.

Urodził się 4 października 1892 roku w Podhajczykach, w pow. rudeckim, w woj. lwowskim jako syn Stanisława (1840-1906) i Teresy Konopczanki (1858-1952). Naukę gimnazjalną otrzymał w latach 1903-1911 w III gimnazjum we Lwowie i w Państwowym III Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie, gdzie zdał maturę.

W latach 1911-1915 studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim przedhistoryczną i klasyczną archeologię, sztuki, antropologii, i historii ze szczególnym uwzględnieniem wczesnego średniowiecza. W 1915 r. został wcielony do służby wojskowej i służył w wojsku do końca I wojny światowej. Korzystając z tego, że część służby odbywał w Wiedniu, uczęszczał od 1915 r. do jesieni 1918 r. na wykłady prehistorii profesora Oswalda Menghina na Uniwersytecie Wiedeńskim. Pracował równocześnie w zakładzie historii sztuki profesora Josefa Strzygowskiego nad tematem dotyczącym sztuki okresu wędrówek ludu. W czerwcu 1920 r. został mianowany przez Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego konserwatorem zabytków przedhistorycznych na zachodnią Małopolskę i Śląsk i stanowisko to zajmował aż do śmierci. Od 1 stycznia 1921 r. do 31 stycznia 1922 r. pełnił obowiązki pomocnika kustosza Muzeum Archeologicznego PAU, a od 1 października 1921 r. do 31 września 1923 r. pracował jako asystent przy katedrze archeologii przedhistorycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1922 r. doktoryzował się z zakresu prehistorii jako przedmiotu głównego i z archeologii klasycznej jako pobocznego. W latach 1923 i 1925 odbył podróże naukowe do Niemiec i Austrii, w latach 1928 i 1929 studiował zbiory przedhistoryczne w Czechach, Niemczech i na Węgrzech, zbierając materiały do swych prac naukowych, a w 1930 r. wziął udział w kongresie prehistoryków bałtyckich w Rydze. W maju 1926 r. objął urząd sekretarza Komisji Antropologii i Prehistorii PAU, który sprawował aż do śmierci.

W 1928 r. habilitował się w Krakowie i prowadził wykłady z prehistorii aż do śmierci. W 1934 r., po ustąpieniu z katedry prehistorii prof. Włodzimierza Demetrykiewicza, Rada Wydziału Filozoficznego UJ uchwaliła jednogłośnie jego kandydaturę na profesora tego przedmiotu. Niestety uchwała ta nie zdążyła doczekać się zatwierdzenia przez Ministra WRiOP. Zmarł nagle po błahej operacji 21 stycznia 1936 r. w Krakowie. Przed pójściem do szpitala poprosił o rękę Irenę Bojarską, absolwentkę ASP w Krakowie, która od lat czekała na jego propozycję..