Edward Antoni Manteuffel-Szoege

Ppor. br. panc. rez. Edward Antoni MANTEUFFEL-SZOEGE s. Leona i Aleny z Zielińskich, ur. 5 VII 1908 w Rzeżycy na Łotwie. Absolwent Szkoły Sztuk Pięknych i SPRKaw. w Grudziądzu (1932). Odbył ćwiczenia rezerwy w 4 baonie czołgów (1934) i 5 baonie panc. (1936, 1938). W 1939 przydzielony do 9 baonu panc. Artysta grafik, asystent w Katedrze Grafiki Użytkowej Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. L.S. 2052; CAW, 7545, Tajny Dziennik Personalny Rezerw MSWojsk. 1939; Polski Słownik Biograficzny , R.XIX.

***************

Ukończył gimnazjum św. Wojciecha a następnie studia w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych, podczas studiów poznał swoją późniejszą żonę Wandę z Zawidzkich. Studiował grafikę i malarstwo na kursie wstępnym w pracowni prof. Karola Tichego, rysunku wieczorowego uczył go prof. Stanisław Czajkowski, a projektowania brył i płaszczyzn prof. Wojciech Jastrzębowski. Razem z poznanym na studiach Antonim Wajwódem uczęszczał na wybrane przedmioty uzupełniające m.in. kreślenie i perspektywa, anatomia i historia sztuki. Na kurs specjalistyczny przeniósł się do pracowni prof. Tadeusza Pruszkowskiego, jego nauczycielami byli również Władysław Skoczylas i Edmund Bartłomiejczyk. Po obronie magisterium w 1932 odbył wyszkolenie w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu (Szkoła Podchorążych Rezerw Kawalerii), dwa lata później brał udział w ćwiczeniach rezerwistów w 4 baonie czołgowym, a w latach 1936 i 1938 w 5 baonie pancernym. Po wyszkoleniu powrócił na uczelnię, gdzie został asystentem prof. Edwarda Bartłomiejczyka w Katedrze Grafiki Użytkowej. Podobnie jak większość absolwentów pracowni Tadeusza Pruszkowskiego został członkiem ”Loży Wolnomalarskiej”, a rok później członkiem Stowarzyszenia Polskich Artystów Grafików Ryt, skupiającego drzeworytników, uczniów Władysława Skoczylasa i Koła Artystów Grafików Reklamowych. W 1933 razem z Antonim Wajwódem i założył Atelier grafiki dekoracyjno-reklamowej „MEWA”. Nazwa atelier była zestawieniem inicjałów założycieli, w późniejszym czasie do tego tandemu dołączyła Jadwiga Hładkówna. Działalność MEWY stała się znana po tym jak Edward Manteufel-Szoege i Antoni Wajwód wygrali konkurs na projektowanie witryny Wiadomości Literackich, której dekoracje cieszyły się dużą popularnością. Drugim znaczącym wydarzeniem było przygotowanie plastycznej mapy Polski na wystawę Sport i Turystyka w IPS. Ponadto artysta zajmował się projektowaniem okładek i czasopism, ilustrowaniem książek, dekoracjami wystawienniczymi i projektami witryn. W 1934 Atelier MEWA wygrało konkurs na dekorację wybranych wnętrz pierwszego transatlantyka zbudowanego dla polskiej floty. Wytyczne dotyczące wystroju MS Piłsudski ustanowiła powołana specjalnie Komisja. Edward Manteuffel-Szoege i Antoni Wajwód mieli za zadanie wykonać dekorację jadalni, która miała przedstawiać w sposób plastyczny miasta Polski oraz dekorację sali zabaw dziecięcych obrazującą "Noego i zwierzęta". Prace te trwały od grudnia 1934 do 22 sierpnia 1935, przed ich ukończeniem wpłynęło zamówienie komisji na prace dekoracyjne na drugim transatlantyku M/S Batory. Od 3 lipca 1935 do marca 1936 Edward Manteuffel-Szoege i Antoni Wajwód wykonali dekorację sali barowej w klasie turystycznej umieszczając cztery panneau zatytułowane "Znaki zodiaku”. Od jesieni 1935 artysta podjął roczne studia malarskie w Lipsku i Berlinie i musiał dzielić czas pomiędzy pracę i naukę. Do obowiązków w 1935 doszło projektowanie obwolut i okładek do książek wydawanych przez wydawnictwo Jakuba Przeworskiego, projekty tworzyli obaj zaprzyjaźnieni graficy, zarówno pojedynczo jak i w duecie. W 1937 mimo powolnego osłabienia współpracy, którego przyczyną było narastające zróżnicowanie stylów i sposobów pracy, Atelier wzięło udział w Międzynarodowej Wystawie „Sztuka i Technika” w Paryżu. Edward Manteuffel-Szoege otrzymał złoty medal w grupie „Reklama, afisze, przedmioty reklamowe” za przedstawione projekty okładek. Rozpad MEWY i usamodzielnienie pracy wpłynęło pozytywnie na rozwój kariery artysty, otrzymywał liczne oferty ilustrowania i projektowania okładek książek. W 1937 wygrał konkurs na projekt zegara słonecznego na Wieży Grodzkiej Zamku Królewskiego w Warszawie i dekorację sklepu E. Wedla przy ulicy Szpitalnej. W 1938 wygrał konkurs na sporządzenie mapy Polski w hallu Wojskowego Instytutu Geograficznego (przemalowana po 1945). W drugiej połowie 1938 rozpoczął prace nad dekoracjami do wnętrz Urzędu Patentowego i dekoracją poczekalni budowanego Dworca Głównego. W 1939 podczas mobilizacji został wcielony do 9 baonu pancernego w stopniu podporucznika i walczył w wojnie obronnej. Dostał się do niewoli radzieckiej i uwięziony w Starobielsku i został w niewyjaśnionych okolicznościach zamordowany przez NKWD w kwietniu lub maju 1940 w Charkowie, dokładna data śmierci nie jest znana.

W czasie krótkiego okresu twórczego Edward Manteuffel-Szoege był ilustratorem, tworzył ekslibrisy i linoryty, był drzeworytnikiem. Zajmował się również dekoratorstwem wnętrz i malarstwem ściennym.