Tadeusz Kossakowski

Tadeusz Kossakowski (ur. 27 stycznia 1888 roku w Kiszyniowie, zm. 24 listopada 1965 roku w Warszawie) – inżynier, "cichociemny", generał dywizji Wojska Polskiego.

Działalność niepodległościowa i I wojna światowa

Urodził się 27 stycznia 1888 w Kiszyniowie. Szkołę realną ukończył w Chersoniu. Następnie wraz z rodziną przeprowadził się do Lwowa, gdzie podjął i ukończył studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej. Tam też rozpoczął się jego kontakt z ruchem niepodległościowym.

W 1909 wstąpił do Związku Walki Czynnej, w roku następnym do Związku Strzeleckiego "Strzelec". W okresie tym używał pseudonimu "Kirgiz". Ukończył kurs oficerski "Strzelca" i z rąk Józefa Piłsudskiego otrzymał znak oficerski "Parasol".

W 1914 jako poddany rosyjski został zmobilizowany do armii carskiej i przydzielony do Czugujewskiej Szkoły Wojskowej w Czuhujiwie. 1 września 1915 uzyskał stopień chorążego, po czym został skierowany na front. Dowodził kompanią a następnie batalionem piechoty. W lutym 1917, w stopniu podporucznika, przeniesiony został do wojsk inżynieryjnych.

Po rewolucji w Rosji, we wrześniu 1917 przeszedł do oddziałów polskich, podejmując służbę w 2 kompanii telegraficznej 1 Pułku inżynierii I Korpusu Polskiego w Rosji, gen. J. Dowbor-Muśnickiego, gdzie służył do rozbrojenia korpusu przez Niemców. Od maja 1918 działał w POW.

Służba w Wojsku Polskim, w okresie międzywojennym i w czasie II wojny światowej

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w listopadzie 1918 podjął służbę w Wojsku Polskim, początkowo w 1 Pułku Telegraficznym, także na krótko w Oddziale Wywiadowczym w Łodzi. Od marca 1919 służył w wojskach inżynieryjnych. Podczas wojny polsko-bolszewickiej od kwietnia do października 1919 był dowódcą kompanii saperów 2 Dywizji Piechoty Legionów. Następnie, do końca 1921 był dowódcą 2 Batalionu Saperów, po czym do 1924 dowódcą Batalionu Maszynowego Saperów w Nowym Dworze Mazowieckim. W międzyczasie, w 1921 ukończył kurs inżynieryjny, w 1923 specjalistyczne studia we Francji, a w 1922 został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z dnia 1 czerwca 1919. Od października 1924 pełnił obowiązki dowódcy 2 Pułku Saperów w Puławach. Od listopada 1925 na stanowisku kierownika Głównego Zaopatrzenia Inżynierii i Saperów w Warszawie, a następnie powołany na stanowisko zastępcy szefa Departamentu Inżynierii M.S.Wojsk..

24 kwietnia 1927 został powołany na stanowisko szefa Departamentu Zaopatrzenia Inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych. 1 stycznia 1928 awansował na pułkownika ze starszeństwem z dnia 1 stycznia 1928 i 3 lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów.

Od 23 września 1930 obowiązki szefa departamentu łączył z funkcją dowódcy Broni Pancernych. Był zwolennikiem rozwoju polskiej broni pancernej i inicjatorem rozwoju przemysłu samochodowego. Za jego kadencji wdrożono do masowej produkcji tankietki TK-3 i TKS, zakupiono czołgi Vickers E i opracowano własny czołg 7 TP. Był także członkiem Rady Nadzorczej Państwowych Zakładów Inżynierii.

26 marca 1936 ustąpił ze stanowiska dowódcy Broni Pancernych w wyniku różnicy poglądów na zadania produkcyjne PZInż. (dążył do priorytetu produkcji wojskowej nad potrzebami rynku cywilnego), po czym został dowódcą Saperów M.S.Wojsk. 19 marca 1939 został mianowany generałem brygady.

W dniach 3-7 września 1939 wziął udział w przygotowaniach do Obrony Warszawy. Następnie przez Rumunię dotarł do Paryża, gdzie został dowódcą saperów w Sztabie Naczelnego Wodza. Od września 1940 do października 1941 pełnił funkcję zastępcy dowódcy 1 Brygady Strzelców do spraw motoryzacji. W 1941 brał równolegle udział w kursie wyższych dowódców armii sprzymierzonych w Brytyjskiej Wyższej Szkole Wojennej w Cumberly. Od października 1941 do czerwca 1942 był zastępcą dowódcy I Korpusu Polskiego do spraw motoryzacji oraz dowódcą saperów korpusu.

Przeniesiony na Bliski Wschód objął stanowisko zastępcy dowódcy 2 Korpusu Strzelców do spraw motoryzacji, a następnie stanowisko dowódcy broni pancernej, motorowej i służby elektromechanicznej Armii Polskiej na Wschodzie. Przez krótki okres (do października 1942) był zastępcą dowódcy formowanej w II połowie 1942 2 Brygady Czołgów na Środkowym Wschodzie. Jednostki, w których służył w okresie 1940-43, nie brały w tym czasie udziału w walkach.

Od grudnia 1943 w dyspozycji Naczelnego Wodza. Po przeszkoleniu we Włoszech został przerzucony do okupowanej Polski w dniu 30 maja 1944, w trakcie operacji lotniczej znanej jako Most II. Był najstarszym z "cichociemnych", w momencie przerzutu miał ponad 56 lat. Przyjął pseudonim "Krystynek" . W dniu przelotu do kraju awansowany został na generała dywizji.

Przydzielony do Wydziału Broni Szybkich Oddziału III Operacyjnego Komendy Głównej AK. Został także dowódcą Zakładów Produkcji Uzbrojenia AK. W pierwszych dniach powstania warszawskiego walczył jako zwykły strzelec w drużynie szturmowej, a później przeniesiony został do pionu produkcji uzbrojenia. We wrześniu 1944 został równocześnie dowódcą kilkunastoosobowej Legii Oficerskiej. Po kapitulacji Warszawy dostał się do niewoli i przebywał w niemieckich oflagach XVIII-73 w Landwasser, IV C w Colditz, XVIII-317 C w Markt Pengau w Austrii.

Po wyzwoleniu zgłosił się do Polskich Sił Zbrojnych i powrócił do Londynu. W grudniu 1945 wrócił jednak do Polski. Pracował w biurach projektów. Zmarł 24 listopada 1965 w wieku 77 lat. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A 2 rz. 3 m. 13).