Jerzy Lerski

Jerzy Jan Lerski, pseudonim Jur, właściwie: Sołtysik (ur. 1917 we Lwowie, zm. 1992 w San Francisco) – polski prawnik, politolog i historyk, kurier Rządu RP na uchodźstwie, działacz emigracyjny.

Przed wojną mieszkał we Lwowie. Był uczniem prywatnej szkoły powszechnej Mieczysława Kistryna (im. Henryka Jordana). W latach 1932–1935 wraz z Erwinem Axerem uczęszczał do II państwowego lwowskiego gimnazjum im. Karola Szajnochy. W latach gimnazjalnych był redaktorem naczelnym czasopisma Żagiew, miesięcznika szkół średnich Małopolski Wschodniej (współpraca z Kazimierzem Żygulskim). Po ukończeniu gimnazjum był studentem Wydziału Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza i Akademii Handlu Zagranicznego we Lwowie. Był aktywnym członkiem demokratycznych organizacji akademickich (m.in. członek, a następnie prezes Rady Naczelnej Polskiej Młodzieży Społeczno-Demokratycznej, członek Rady Naczelnej Stronnictwa Demokratycznego). Miał wielu przyjaciół Żydów i aktywnie przeciwstawiał się antyżydowskim ekscesom.

We wrześniu 1939 uczestniczył w walkach jako podchorąży w artylerii przeciwlotniczej (obrona Brześcia). Po najeździe sowieckim na Polskę wzięty do niewoli przez Armię Czerwoną, zbiegł z transportu wraz z kolegami i dotarł do znajdującego się już pod okupacją sowiecką Lwowa.

W listopadzie 1939 próbował wznowić studia i uczestniczył jednocześnie w tworzeniu konspiracji antysowieckiej. Wobec narastającego terroru NKWD i groźby aresztowania w grudniu 1939 wraz z grupą kolegów przekroczył "zieloną" (strzeżoną przez pograniczne wojska NKWD) granicę polsko-węgierską w Gorganach i poprzez Węgry udał się do Francji, gdzie wstąpił do Armii Polskiej. Po klęsce Francji ewakuowany do Wielkiej Brytanii wraz z wojskiem.

Od grudnia 1941 kurier Rządu RP na uchodźstwie, emisariusz Komendy Głównej AK (zaangażowany przez swojego przyjaciela Jana Karskiego). Od grudnia 1944 sekretarz premiera Tomasza Arciszewskiego.

Po wojnie na emigracji: w 1945 w Londynie współzałożyciel polskiego demokratyczno-radykalnego emigracyjnego ugrupowania politycznego Polskiego Ruchu Wolnościowego Niepodległość i Demokracja (NiD) (wraz z m.in. Janem Nowakiem-Jeziorańskim), następnie w USA.

Wykładał historię i nauki polityczne na uniwersytetach w Pakistanie, w Japonii i na Cejlonie. Stale związany (jako profesor historii) z University of San Francisco (gdzie przeszedł na emeryturę).

Członek Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie (od 1960). Oznaczony wyróżnieniem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.