Wincenty Zakrzewski

Wincenty Zakrzewski, właściwie Wincenty Walenty Ignacy Zakrzewski herbu Pomian (ur. 11 lipca 1844 w Strzemesznie lub Dobrzykowie k. Płocka, zm. 12 kwietnia 1918 w Krakowie) – polski historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Syn Błażeja Walentego Zakrzewskiego (1784-1857), właściciela Strzemeszna, i Marii Piaszczyńskiej. Studia zaczął w Petersburgu (1861-62), potem studiował we Wrocławiu i Heidelbergu. Na wieść o wybuchu powstania styczniowego powrócił do kraju i uczestniczył w walkach partyzanckich. Po upadku powstania, powrócił na studia w Heidelbergu, Jenie i Berlinie. Edukację zakończył doktoratem w Lipsku, poświęconym Władysławowi III (1867). Dyplom nostryfikował we Lwowie w 1870, gdzie wykładał jako docent prywatny. W 1872 został profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Jagiellońskiego, a od 1881 członkiem Akademii Umiejętności. W kadencji 1890/1891 pełnił godność rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, był też członkiem komisji szkolnej Sejmu krajowego; w 1908 odszedł na emeryturę.

Badacz dziejów politycznych Polski XVI w. Zapoczątkował nowoczesne studia nad reformacją w Polsce. Działał na polu edytorstwa źródeł historycznych, kierując wspólnie ze Stanisławem Smółką, Ekspedycją Rzymską AU, poszukującą materiałów źródłowych do dziejów polskich w archiwach watykańskich.

W 1873 poślubił Annę, Różę Orzechowską, z którą miał synów Jerzego, Tadeusza, Wacława, Stanisława i Stefana.

Główne prace

• Powstanie i wzrost reformacji w Polsce 1520-1572, Lipsk 1870
• Stosunki Stolicy Apostolskiej z Iwanem Groźnym, carem i Wielkim Księciem Litewskim, Kraków 1872.
• Po ucieczce Henryka, dzieje bezkrólewia 1574-1575, Kraków 1878.
• Stefan Batory, przegląd historii jego panowania i program dalszych nad nią badań, Kraków 1887.
• Historia powszechna na klasy wyższe szkół średnich, tom 1-3, 1891-1903 - efekt zainteresowania edukacją gimnazjalną.
• Stanislai Hosii Epistolae, tom 1-2, 1879-1888 (inicjator i edytor wydawnictwa).

Studya Historyczne ku czci prof. Wincentego Zakrzewskiego wydane przez UJ w 1908 zawierają artykuły jego uczniów i przyjaciół.