Władysław Litmanowicz

Władysław Litmanowicz, właśc. Abram Wolf (ur. 20 lutego 1918, zm. 31 marca 1992) – polski szachista, dziennikarz, działacz i sędzia szachowy żydowskiego pochodzenia. Z wykształcenia prawnik, w latach powojennych sędzia w procesach stalinowskich, wydał wyroki śmierci na działaczy polskiego podziemia niepodległościowego.

W 1939 uzyskał tytuł magistra na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. W czerwcu 1941 został deportowany w głąb ZSRR. Pracował jako buchalter w kołchozie w Kagalniku pod Azowem (1941). W sierpniu 1941 został zmobilizowany do Armii Czerwonej i skierowany do miesięcznej Szkoły Podoficerskiej. Po ukończeniu szkoły służył jako podoficer w jednostkach Armii Czerwonej. 11 sierpnia 1944 przeniesiony do Ludowego Wojska Polskiego.

W latach 1947-1952 był sędzią Wojskowego Sądu Rejonowego w Krakowie, Kielcach i Warszawie. Jako sędzia uczestniczył w procesach stalinowskich m.in. w procesie Tadeusza Klukowskiego i Jerzego Kurzępy, skazanych na karę śmierci 1 X 1952 r. w Warszawie z art.86 KKWP. Na karę śmierci skazał też porucznika AK Edmunda Bukowskiego[1], którego zwłoki zidentyfikowano dopiero w 2013 r w Kwaterze na Łączce.

W latach 1952-1955 był oficerem do zleceń doradcy szefa GZP WP płk. W. Zajcewa. Karierę w Ludowym Wojsku Polskim zakończył w roku 1955 w stopniu majora (przeniesiony do rezerwy).

W okresie powojennym należał do szerokiej czołówki polskich szachistów. W latach 1948-1955 pięciokrotnie wystąpił w finałach mistrzostw Polski, najlepszy wynik (VIII miejsce) uzyskując w 1951 w Łodzi. W roku 1952 wystąpił w międzynarodowym turnieju w Międzyzdrojach oraz reprezentował Polskę na olimpiadzie szachowej w Helsinkach[2].

Od początku lat 50. zajął się pracą publicystyczną i dziennikarską, w połowie dziesięciolecia poświęcając się jej całkowicie, po wycofaniu się z gry wyczynowej. W latach 1950-1984 bez przerwy zajmował stanowisko redaktora naczelnego miesięcznika Szachy. Również od roku 1950 prowadził dział szachowy w Trybunie Ludu. Do połowy lat 80. redagował szachowe kolumny w wielu czasopismach, takich jak: Express Wieczorny, Perspektywy, Żołnierz Polski, Żołnierz Wolności, Świat Młodych i innych. W latach 1950-1970 zajmował wiele stanowisk w Polskim Związku Szachowym (PZSzach), m.in. przewodniczącego rady trenerów, wiceprezesa do spraw sportowych i sekretarza generalnego. W roku 1982 otrzymał tytuł honorowego członka PZSzach. Od 1964 pełnił funkcję delegata PZSzach w Międzynarodowej Federacji Szachowej (FIDE), następnie w latach 1970-1972 był członkiem Komisji Przepisów FIDE, zaś od 1978 do 1982 - jej sekretarzem. W 1968 otrzymał tytuł sędziego klasy międzynarodowej. W swojej karierze sędziowskiej pełnił funkcje arbitra na m.in. na trzech olimpiadach (1980, 1984, 1986), drużynowych mistrzostwach świata (1985) oraz na wielu międzynarodowych turniejach wysokiej rangi.

Za swoje osiągnięcia dziennikarskie oraz publicystyczne odznaczony został w roku 1973 Krzyżem Kawalerskim, a w 1982 Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Posiada jeden z największych dorobków wśród wszystkich polskich autorów piszących o szachach. Cechą wyróżniającą jego twórczość była przede wszystkim różnorodność podejmowanej tematyki.

Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym Północnym na Wólce Węglowej w Warszawie.

Życie prywatne

Żoną Władysława Litmanowicza była Mirosława Litmanowicz, w latach 60. XX wieku czołowa polska szachistka, mistrzyni międzynarodowa od 1967, mistrzyni Polski z 1968 oraz pięciokrotna uczestniczka szachowych olimpiad (w latach 1957–1972).

Wybrane publikacje

• Obrona słowiańska - Warszawa 1951
• Międzynarodowy turniej szachowy Sopot 1951 - Warszawa 1953
• Reflektorem po szachownicach świata - Warszawa 1957 (wspólnie z E.Arłamowskim i A.Szymańskim)
• Dykteryjki i ciekawostki szachowe - Warszawa 1971 (II wydanie 1974)
• Polscy szachiści 1945 - 1975 - Warszawa 1976
• Polscy szachiści 1945 - 1980 - Warszawa 1982
• Nowe dykteryjki i ciekawostki szachowe - Warszawa 1983
• Szachy od A do Z - dwutomowa encyklopedia, Warszawa 1986 (tom I) i 1987 (tom II) (wraz z J.Giżyckim)