Franciszek Sznajde

Franciszek Sznajde (Schajdy) vel Sznajder (ur. 8 października 1790 w Warszawie, zm. 13 grudnia 1850 w Grenelle k. Paryża) – generał brygady Wojska Polskiego.

Służba wojskowa i działalność patriotyczna na emigracji

W styczniu 1808 został podsekretarzem w Ministerium Wojny Księstwa Warszawskiego. 15 kwietnia 1809 został kadetem 2 Pułku Ułanów, z którym uczestniczył w kampaniach napoleońskich 1809, 1812 i 1813. Walczył pod Raszynem, Smoleńskiem i Borodino, a w 1813 w obronie Gdańska, za co został awansowany na porucznika.

13 lutego 1815 rozpoczął służbę w 2 Pułku Strzelców Konnych, w którym był między innymi instruktorem woltyżerki. Pułk wchodził w skład Dywizji Strzelców Konnych i był oddziałem jazdy Armii Królestwa Polskiego.

27 grudnia 1830 został dowódcą Korpusu Żandarmerii. 7 lutego 1831 Wódz Naczelny, Michał Gedeon Radziwiłł wydał rozkaz o przeformowaniu Korpusu Żandarmerii w Dywizjon Karabinierów Konnych, pododdział jazdy przeznaczony do służby w polu. 31 marca 1831 na czele dywizjonu szarżował pod pod Dębem Wielkim. W czasie powstania listopadowego był trzykrotnie awansowany. 28 lipca 1831 otrzymał rangę generała brygady. W tym samym miesiącu otrzymał dowództwo brygady jazdy. Od 14 sierpnia 1831 dowodził I Brygadą Jazdy w II Korpusie Girolamo Ramorino. W nocy z 17 na 18 września tego roku wraz z korpusem przekroczył granicę Galicji.

Emigrował do Francji i osiadł w Strasburgu. Prowadził działalność społeczną i polityczną. Uczestniczył w pracach Komitetu gen. Józefa Dwernickiego i Komisji Funduszy Emigracyjnych (1834-1838), Towarzystwa Historyczno-Literackiego oraz Towarzystwa Wychowania Narodowego Dzieci Wychodźców Polskich. Od 1846 był członkiem Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. W czasie wiosny ludów powrócił do kraju. Został członkiem Komitetu Narodowego w Krakowie. Opracował plan walk ulicznych w Krakowie. Po niepowodzeniu powstania, nad którym zaciążyło widmo rzezi galicyjskiej powrócił do Francji i kontynuował działalność w TDP.

W 1849 wyjechał do Niemiec, gdzie jako dowódca sił zbrojnych Palatynatu brał udział w powstaniu w Palatynacie. W 1850 został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari i Krzyżem Kawalerskim Legii Honorowej.

Generał Franciszek Sznajde jest patronem Mazowieckiego Oddziału Żandarmerii Wojskowej i Gimnazjum Nr 28 w Warszawie.

Pochowany na Cmentarzu Montmartre w Paryżu.

Awanse służbowe

• podporucznik 13 listopada 1809
• porucznik 12 marca 1813
• kapitan 3 kwietnia 1820
• major 26 maja 1821
• podpułkownik 9 marca 1831
• pułkownik 6 kwietnia 1831
• generał brygady 28 lipca 1831

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Kawalerski Legii Honorowej