Erazm Majewski

Erazm Majewski (ur. 2 czerwca 1858 w Lublinie, zm. 14 listopada 1922 w Warszawie) – polski archeolog, biolog, socjolog, filozof, ekonomista, etnograf i powieściopisarz. Tworzył podwaliny archeologii w Polsce; był pionierem w dziedzinie ochrony zabytków archeologicznych na ziemiach polskich i twórcą "dekalogu" archeologa.

Był członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Międzynarodowego Instytutu Socjologii oraz korespondentem zagranicznego Towarzystwa Antropologicznego, w czasach II Rzeczypospolitej był prezesem Państwowego Grona Konserwatorów Zabytków Przedhistorycznych, w 1919 roku mianowany kierownikiem katedry archeologii prehistorycznej UW. 27 września 1908 roku utworzył ze swoich zbiorów pierwsze Muzeum Przedhistoryczne w gmachu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych.

Pierwsze naukowe zainteresowania dotyczyły przyrodnictwa. Napisał pracę pt. Neuroptera Polonica, która była pierwszym systematycznym opisem owadów żyłkoskrzydłych, Słownik nazwisk zoologicznych polskich, w którym uporządkował i wzbogacił terminologię przyrodniczą. Dopiero ok. 1891 roku zainteresował się etnografią i archeologia. Około 1906 roku pod wpływem rewolucji rosyjskiej z 1905 roku zwrócił uwagę na problemy socjologii.

Choć studiował na Wydziale Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego, w dziedzinie archeologii był samoukiem, który swą wiedzę opierał na książkach. Dokształcał się także podczas podróży, wtedy też starał się pozyskiwać zabytki drogą kupna lub wymiany. W archeologii jego zainteresowania przejawiały się w zgłębianiu podstaw teoretycznych i metodyki archeologii, a także studiami nad epoką kamienia i Słowianami. Prowadził badania z dziedziny filozofii kultury, łączył prehistorię z antropogenezą i teorią kultury, którą określał cywilizacją. Tworzył liczne prace, które zamieszczał we Wszechświecie, Gazecie Polskiej i Wędrowcu. W ten sposób chciał rozbudzić w społeczeństwie zainteresowanie archeologią. W 1899 powołał do życia rocznik Światowit poświęcony archeologii prehistorycznej i słowiańskiej (było to czasopismo na europejskim poziomie). Napisał czterotomową Naukę o cywilizacji:

• Prolegomena i podstawy do filozofii dziejów i socjologii, 1908
• Teoria człowieka i cywilizacji, 1910
• Nauka o cywilizacji-kapitał, 1914
• Narodziny i rozwój ducha na Ziemi, 1923 (wyd.pośmiertne pod red.prof.M.Massoniusa)

Napisał także dwie powieści fantastycznonaukowe:

• Doktor Muchołapski, 1890
• Profesor Przedpotopowicz, 1898