Henryk Marconi

Henryk Marconi (ur. 7 stycznia 1792 w Rzymie, zm. 21 lutego 1863 w Warszawie) – polski architekt pochodzenia włoskiego, przedstawiciel klasycyzmu, jeden z najwybitniejszych polskich architektów pierwszej połowy XIX wieku.

Kształcił się początkowo pod kierunkiem ojca, Leandra (1763-1837), następnie w latach 1806-1810 jednocześnie na uniwersytecie i Akademii Sztuki Pięknych w Bolonii. Od 1811 roku uczył rysunku w szkole średniej w Lugo. Do Polski został sprowadzony w 1822 r. przez generała Ludwika Michała Paca w celu ukończenia pałacu w Dowspudzie. Od 1827 zajmował stanowisko w Wydziale Przemysłu i Handlu Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, Duchownych i Oświecenia Publicznego, a w latach 1851-1858 był profesorem w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie. Po zamknięciu uczelni wykładał przez co najmniej 10 lat.

Rodzina

Poślubił córkę ogrodnika hr. Paca, Szkotkę Małgorzatę z Heitonów (1807-1884). Panna młoda była kalwinistką i niektóre ich dzieci wychowano na katolików, podczas gdy inne na kalwinistów. Razem byli rodzicami m.in.: Karola, Władysława, Leandra, Eleonory Kolberg (1832-1882), Jana (1845-1921), inżyniera, oraz Henryka (1842-1920), przemysłowca. Wnukiem Henryka i Małgorzaty był Bohdan.

Bratem Henryka był Ferrante.

Henryk Marconi został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim, podczas gdy jego żona, córka i synowie Henryk, Jan i Władysław na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie.

Ważniejsze dzieła

• szpital św. Łazarza (ul. Książęca, ok. 1840, zniszczony 1939-44)
• Kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie (Wola) (ul. Chłodna, 1841-43)
• dworzec Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej w Warszawie (1844-5, zburzony 1925-30)
• pałac Andrzeja Zamoyskiego w Warszawie (ul. Nowy Świat, 1846, zniszczony 1939-44, odbudowany 1948-50)
• Hotel Europejski w Warszawie (ul. Krakowskie Przedmieście, 1855, zniszczony 1944, odbudowany 1949-51)
• gmach Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Warszawie (ul. Kredytowa, 1856, zniszczony w 1944, odbudowany w 1950 i 1962-71)
• pałac Branickich w Warszawie (ul. Nowy Świat, 1853-6, zniszczony 1944, odbudowany 1946-9)
• pałac Karskich we Włostowie (1854-1860), fundacji Stanisława Karskiego
• kościół św. Anny w Wilanowie (1857-70), fundacji Aleksandry Potockiej
• kościół Wszystkich Świętych w Warszawie (pl. Grzybowski, 1859-63)
• ratusz w Radomiu

• pałac Paca w Warszawie, przebudowany i rozbudowany z dawnego barokowego pałacu Radziwiłłów (ul. Miodowa, 1824-8, zniszczony w 1944, odbudowa w 1947-51)
• świątynia dorycka w zespole pałacowo-parkowym w Natolinie (1834)
• sanatorium Marconi w Busku-Zdroju (1835)
• pałac Wielopolskich w Chrobrzu (1857–1860)
• ratusz w Błoniu (1842) (powiat warszawski zachodni)
• wodozbiór w Ogrodzie Saskim w Warszawie (1852)
• rozbudowa pałacu w Jabłonnie (1834-43)
• poczta w Augustowie (1828)
• ratusz w Augustowie (1835-1836) (zniszczony w czasie II wojny światowej)
• Szpital Św. Trójcy w Kaliszu (1840–1841)
• Szpital św. Mikołaja w Łęczycy (1842)
• ratusz w Kole
• kościół ewangelicko-augsburski w Turku
• przebudowa pałacu Kossakowskich w Warszawie
• dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej Sosnowiec Główny
• Starostwo powiatu Stanisławowskiego w Mińsku Mazowieckim (1847-1853)
• kościół pw. św. Mikołaja Biskupa z 1874 r. w Łomnie w województwie mazowieckim
• szpital Wszystkich Świętych w Wieluniu

• pałac Paca w Dowspudzie (1820-22, rozebrany w 1867 – ocalała tylko brama, inspirowany gotykiem angielskim)
• wzniesiona w 1841 roku murowana stajnia ogierów czołowych z maneżem oraz stajnia „Zegarowa” znajdująca się w stadninie koni w Janów Podlaski[1]
• kościół w Różance koło Lidy (1827)
• pałac w Konopnicy, pow. wieluński, woj. łódzkie,
• grobowiec Stanisława Kostki Potockiego i jego żony Aleksandry w Wilanowie (1836)
• projekt pałacu w Zbójnie (1833)
• ratusz w Ciechanowie (1844)
• brama w Morysinie w Warszawie zamykająca wschodni odcinek osi założenia pałacowo-parkowego w Wilanowie (1846, w ruinie)

• Kościół Opieki Matki Bożej w Osięcinach (1845-1855)
• Kościół św. Mikołaja w Słaboszowie (1854-1876)

Trudna do klasyfikacji architektonicznej jest zaprojektowana przez Henryka Marconiego Wielka Synagoga w Łomży.

Pisma

• O porządkach architektonicznych, Warszawa 1828, wyd. 2 1837
• Saggio sugli ordini di architettura, Warszawa 1831
• Zbiór projektów architektonicznych, Warszawa, 1838-42