Anzelm Gostomski

Gostomski Anzelm z Leżenic herbu Nałęcz (ok. 1508 w Leżenicach, zm. 1588), syn Dobrogosta. Ekonomista, kalwinista, który żądał pełnego równouprawnienia innowierców.

W młodości pełnił służbę wojskową, później został dworzaninem królewskim. Dzięki przywilejom królewskim, nadawanym przez Zygmunta Augusta od roku 1552, dorobił się znacznej fortuny. Kasztelan wyszogrodzki od 1562, płocki od 1564, starosta rawski w latach 1565-1572. W roku 1572 odstąpił stanowisko starosty swemu pierworodnemu synowi Stanisławowi, gdy sam objął urząd wojewody rawskiego. Brał udział w wojnie z Rosją w 1564. W 1569, na sejmie lubelskim, jako kasztelan płocki złożył podpis pod Unią polsko-litewską. Złożył swój podpis pod Konfederacja warszawską w 1573 - dotyczyła reformacji w Polsce - zapewnienie swobody wyznaniowej dysydenckiej szlachcie. Podczas pierwszego bezkrólewia był zwolennikiem Henryka Walezego, podczas drugiego - stronnikiem cesarza. W 1575 podpisał elekcję cesarza Maksymiliana II Habsburga. Na Mazowszu i Lubelszczyźnie miał 28 wsi. Miał też własny młyn we wsi Kamion u ujścia Bzury. Wyznawał kalwinizm i częstokroć występował w obronie innowierców polskich, m.in. na sejmie roku 1585. U współczesnych zasłynął głównie jako wzorowy gospodarz swych licznych majątków położonych w województwach: rawskim, mazowieckim, sandomierskim i płockim. Napisał "Gospodarstwo", najpopularniejszą na przełomie XVI i XVII wieku, książkę rolniczą dającą rady jak prowadzić wielkie gospodarstwa rolne (folwarki).

Rodzina

Miał kolejno 4 żony:

• Narzymska, kasztelanka płocka
• Małgorzata Bartnicka
• Zofia Tarłówna
• Zofia Szczawińska, kasztelanka sochaczewska. Córka - katoliczka Elżbieta została żoną marszałka wielkiego koronnego Prokopa Sieniawskiego, fundatorką Kościóła św. Piotra i Pawła oraz klasztor Jezuitów we Lwowie.

Dochował się 12 dzieci: 4 córki i 8 synów. Synowie Anzelma:

1. Stanisław zm. 1598
2. Hieronim zm. 1609
3. Jan zm. ok. 1591
4. Mikołaj zm. 1581
5. Andrzej
6. Tomasz zm. 1624
7. Dobrogost
8. Jakub

Jedna z jego córek Anna, została żoną Jana Tarły (wojewody lubelskiego).

Twórczość

• Gospodarstwo, Kraków 1588, drukarnia J. Siebeneicher; wyd. następne: Kraków 1606, Kraków 1619; pt. Oekonomija abo gospodarstwo ziemiańskie, Kraków 1644; przedr.: K. W. Wójcicki Biblioteka starożytna pisarzy polskich t. 3, Warszawa 1843; wyd. 2 Warszawa 1854; wyd. J. Radwański pt. Notaty gospodarskie, Kraków 1856; wyd. S. Inglot, Wrocław 1951, Biblioteka Narodowa seria I, nr 139