Bohdan Hulewicz

Bohdan Józef Florian Hulewicz (ur. 20 czerwca 1888 w Kościankach, zm. 31 lipca 1968) – polski literat, pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego.

Dzieciństwo i młodość

Urodził się w rodzinie Leona i Heleny z Kaczkowskich. Miał sześcioro rodzeństwa: Jerzy, Witold, Wacław, Katarzyna, Stanisława po mężu Ilińska i Antonina – żona prof. Mściwoja Semerau-Siemianowskiego. Był wujem por. pil. Olgierda Ilińskiego z 308 Dywizjonu Myśliwskiego. Żonaty Jadwigą z Karwatów.

Naukę rozpoczął w Królewskiej Współwyznaniowej Szkole dla Chłopców w Trzemesznie (klasy I-VI), a następnie kontynuował w Lesznie. W czasie nauki był członkiem Towarzystwa Tomasza Zana i Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Maturę zdał w gimnazjum w m. Neuhaldensleben k. Magdeburga po czym rozpoczął studia filozoficzne i historii sztuki początkowo we Wrocławiu, od 1912 na uniwersytecie w Monachium i Kilonii.

W latach 1912-1913 odbył jednoroczną służbę wojskową w I Batalionie Piechoty Morskiej (die Marineinfanterie der Kaiserlichen Marine) w Kilonii.

Po zakończeniu służby wojskowej w październiku 1913 powrócił do Monachium i kontynuował studia oraz działalność niepodległościową. Był instruktorem Polskich Drużyn Strzeleckich. Współpracował z Kazimierzem Fabrycym, studentem politechniki monachijskiej, późniejszym generałem WP.

I wojna światowa

W sierpniu 1914 zmobilizowany do armii niemieckiej w stopniu kaprala. Został dowódcą drużyny w kompanii cyklistów piechoty morskiej dowodzonej przez kpt. Rabiusa. Ranny w czasie oblężenia Antwerpii. Po dziesięciotygodniowym leczeniu i dwutygodniowym urlopie powrócił na front we Flandrii. Na froncie pozostawał przez 11 miesięcy po czym został skierowany do m. Munsterlager na dwumiesięczny kurs oficerski dla podoficerów. Na początku 1916 r. po awansie na podporucznika powraca na front. Dowódca plutonu w kompanii dowodzonej przez kpt. rez. Hueskera. Został ranny w marcu 1916 po raz drugi i przewieziony do Poznania. Dzięki pomocy dr Pawlickiego, chirurga Szpitala nr 1 w Poznaniu po rocznym okresie leczenia został zakwalifikowany do służby garnizonowej. W tym czasie wspólnie z braćmi zorganizował Spółkę Wydawniczą „Ostoja” (1916-22) i był jej pierwszym kierownikiem oraz wydał czasopismo „Zdrój” (1917-22). Przeniesiony do Warszawy w 1917 pełnił służbę w biurze tłumaczeń kierowanym przez mjr. von Stechowa. Następnie po krótkim pobycie w Sosnowcu powraca do macierzystego garnizonu w Kilonii. Od stycznia do listopada 1918 r. pełnił funkcję adiutanta w dowództwie 3 Dywizji „Stoczniowej”, w koszarach przy ul. Hardenberga. W listopadzie 1918 r. po buncie marynarzy w Kilonii i rozpoczęciu rewolucji zdezerterował z armii niemieckiej i wraz z żoną powrócił do Poznania.

Powstanie wielkopolskie

W Poznaniu razem z por. Bronisławem Sikorskim i Mieczysławem Paluchem zorganizował Sekcję Wojskową Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej.

13 listopada 1918 razem z Mieczysławem Paluchem, Stanisławem Nogajem, Zygmuntem Wiza, Mieczysławem Andrzejewskim, Henrykiem Śniegockim i oddziałem POW pod dowództwem Wincentego Wierzejewskiego, brał udział w przejęciu kierownictwa nad Wydziałem Wykonawczym Rady Żołnierzy i Robotników w Poznaniu. Został zastępcą Augusta Twachtmanna, przewodniczącego Wydziału Wykonawczego Rady Żołnierzy i Robotników. Wspólnie z Witoldem Dzierżykraj-Morawskim koordynował organizację oddziałów powstańczych.

Po zorganizowaniu przez mjr Stanisława Taczaka Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych byłego zaboru pruskiego mianowany szefem Oddziału Ib Organizacyjnego Sztabu. 15 marca 1919 na wniosek głównodowodzącego Komisariat Naczelnej Rady Ludowej dekretem nr 9 przyjął go oficjalnie do Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podporucznika i mianował porucznikiem ze starszeństwem od 1 marca 1916. 23 czerwca 1919 nadano mu starszeństwo 1 marca 1914 i tego samego dnia awansowano na kapitana ze starszeństwem z 1 marca 1919. Następnie służbę pełnił na stanowisku szefa sztabu 3 Dywizji Strzelców Wielkopolskich.

Służba w Wojsku Polskim

2 stycznia 1920 r. rozpoczął naukę w Wojennej Szkole Sztabu Generalnego w Warszawie jako słuchacz II Kursu Wojennego. Od kwietnia do grudnia 1920 r. odbywał praktykę sztabową w Oddziale III Sztabu Naczelnego Wodza na stanowisku referenta, później naczelnika Wydziału Południowego Sekcji „Wschód”. Od 2 stycznia do 6 września 1921 r. kontynuował naukę w Wojennej Szkole Sztabu Generalnego. Po zakończeniu studiów uzyskał tytuł naukowy oficera Sztabu Generalnego i przydział do Oddziału IIIa Biura Ścisłej Rady Wojennej na stanowisko szefa Wydziału „Zachód”. Od dnia 15 października 1923 r. pełnił służbę w Oddziale III Sztabu Generalnego WP na stanowisku szefa wydziału, a później, do grudnia 1924 r., na stanowisku szefa Wydziału Ogólnego Oddziału II. Z dniem 1 lutego 1925 r. Minister Spraw Wojskowych mianował go attaché wojskowym przy Poselstwie Polskim w Waszyngtonie. Od maja 1926 r., po powrocie z placówki dyplomatycznej, pozostawał w dyspozycji Szefa Sztabu Generalnego WP. W sierpniu 1926 r. objął dowództwo 64 Pułku Piechoty w Grudziądzu. 25 maja 1928 r. przyjął obowiązki komendanta Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej.

Od kwietnia 1929 r. do 20 czerwca 1933 r. był szefem Biura Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych, a później pozostawał w dyspozycji dowódcy Okręgu Wojskowego Nr VI we Lwowie. W czerwcu 1933 r. wyznaczony został na stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej 26 Dywizji Piechoty w Skierniewicach. Następnie przeniesiony został do Grodna na stanowisko pomocnika dowódcy Okręgu Korpusu Nr III, gen. bryg. Józefa Olszyna-Wilczyńskiego.

1 września 1939 r. objął dowództwo Obszaru Warownego „Grodno”, a 10 września dowództwo Grupy „Grodno”, której oddziały przemieszczały się koleją do Lwowa. Razem z ppłk Stanisławem Pietrzykiem jechał samochodem po trasie Pińsk – Dawidgródek 16/17.IX – Łuniniec – Równe – Dubno – Brody – Krasne – Lwów 17/18.IX – Stanisławów – Kuty, gdzie przekroczył granicę RP z Rumunią.

Internowany w obozie oficerskim w m. Calimanesti, a później w Targoviste. Tam do lutego 1941 r. sprawował funkcję komendanta obozu w Targoviste i wszystkich pozostałych obozów oficerów i żołnierzy internowanych w Rumunii. Po przekazaniu polskich jeńców Niemcom przebywał w Oflagu w Dorsten, a później Oflagu VI B Doessel. 29 marca 1945 r. został oswobodzony z niewoli.

Imię Bohdana Hulewicza otrzymała Filia w Kościankach Szkoły Podstawowej w Wólce, w gminie Strzałkowo (obecnie Publiczna Szkoła Podstawowa w Wólce im. Henryka Sienkiewicza).

Awanse

• podporucznik piechoty – 1916
• porucznik piechoty – 15 marca 1919 ze starszeństwem z 1 marca 1916, a następnie z 1 marca 1914
• kapitan piechoty – 23 czerwca 1919 ze starszeństwem z 1 marca 1919 (w 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z 1 czerwca 1919)
• major piechoty – kwiecień 1920
• podpułkownik Sztabu Generalnego – 1 lipca 1923
• pułkownik dyplomowany – 1 stycznia 1929

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Niepodległości z Mieczami
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1930)
• Krzyż Walecznych
• Złoty Krzyż Zasługi (1930)
• Krzyż Złoty USA, ameryk. „Cross of Honor” (29 maja 1926)