Kazimierz Iranek-Osmecki

Kazimierz Wincenty Iranek-Osmecki, przybrane nazwiska: Kazimierz Jarecki, Włodzimierz Ronczewski, ps. „Makary”, „Antoni”, „Heller”, „Antoni Heller”, „Jarecki”, „Pstrąg” (ur. 5 września 1897, we wsi Pstrągowa, zm. 22 maja 1984 w Londynie) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego.

Kazimierz Wincenty Iranek-Osmecki był synem Jana i Antoniny. Uczył się w II Gimnazjum w Rzeszowie. W 1913 wstąpił do Związku Strzeleckiego.

W grudniu 1916 wstąpił do Legionów Polskich i służył w II batalionie 1 Pułku Piechoty Legionów Polskich do lipca 1917, kiedy po kryzysie przysięgowym został wcielony do armii austriackiej. Skierowano go na front włoski, skąd zbiegł i wrócił do Krakowa. Został skierowany przez dowództwo POW w listopadzie 1917 do Iłży, gdzie był komendantem placu.

Od listopada 1918 w Wojsku Polskim, początkowo w 23 Pułku Piechoty, a od stycznia 1919 w Grupie ppłk. Leopolda Lisa-Kuli. W marcu 1919 został oficerem sztabu I Brygady Piechoty Legionów. W marcu 1920 mianowany na stanowisko referenta Sekcji Piechoty w Departamencie Broni Głównych Ministerstwa Spraw Wojskowych, a w grudniu 1920 przeszedł do Dowództwa Żandarmerii Polowej. W maju 1921 został oficerem sztabu 19 Dywizji Piechoty. W okresie styczeń – wrzesień 1922 przebywał na kursie w Szkole Podchorążych Piechoty i po jego ukończeniu został dowódcą kompanii w 77 Pułku Piechoty i ponownie oficerem w sztabie 19 Dywizji Piechoty.

Następnie był oficerem w Biurze Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. 23 grudnia 1929 roku, po ukończeniu kursu próbnego i odbyciu stażu liniowego, został powołany na dwuletni kurs 1929/30 do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. 1 września 1931 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przeniesiony do Wyższej Szkoły Wojennej na stanowisko wykładowcy. Na majora awansował ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 roku. W 1935 został kierownikiem katedry operacyjnej służby sztabów. W 1937 wrócił do służby liniowej i został dowódcą batalionu w 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej.

II wojna światowa

W czasie kampanii wrześniowej pełnił służbę w Sztabie Naczelnego Wodza. Był oficerem do zleceń generalnego kwatermistrza, pułkownika dyplomowanego Józefa Wiatra. 17 września 1939 przekroczył granicę z Rumunią.

Od października 1939 był zastępcą ekspozytury wywiadowczej Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza w Bukareszcie, a w grudniu został zaprzysiężony jako członek Związku Walki Zbrojnej. W czerwcu 1940 udał się do Francji, gdzie był szefem Oddziału II Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii i przeniesieniu Komendy Głównej ZWZ do kraju pod koniec czerwca 1940 został kierownikiem referatu informacyjno-wywiadowczego w Oddziale VI (Specjalnym) Sztabu Naczelnego Wodza, który zajmował się sprawami Kraju po przeniesieniu Komendy Głównej ZWZ do Polski.

6 listopada 1940, na polecenie Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego, jako emisariusz udał się do Polski. Do Warszawy dotarł 18 grudnia 1940 i zameldował się u gen. Stefana Roweckiego – komendanta głównego ZWZ. Już 21 stycznia 1941, tym razem jako emisariusz gen. Roweckiego, udał się w drogę powrotną do Londynu, gdzie dotarł 15 kwietnia 1941.

Po powrocie do Londynu ponownie przydzielony do Oddziału VI, a we wrześniu 1941 skierowany do Oddziału IV (kwatermistrzowskiego) Sztabu Naczelnego Wodza. W czerwcu 1942 został szefem Oddziału IV, a w grudniu zastępcą szefa Oddziału Planowania Sztabu Naczelnego Wodza.

W nocy z 13 na 14 marca 1943 zrzucony do Kraju, na osobistą prośbę gen. Stefana Roweckiego. Od kwietnia 1943 był szefem Oddziału IV (kwatermistrzowskiego) Komendy Głównej Armii Krajowej, następnie w stycznia 1944 został szefem Oddziału II (informacyjno-wywiadowczego) Komendy Głównej AK. Funkcję tę pełnił do czasu powstania warszawskiego i w trakcie jego trwania. Ostateczną decyzję o dacie wybuchu powstania komendant główny AK podjął wspólnie z gen Tadeuszem Pełczyńskim – „Grzegorzem” i gen. Leopoldem Okulickim – „Niedźwiadkiem” po niezweryfikowanym meldunku płk. Antoniego Chruściela – „Montera” o przedarciu się natarcia pancernego Armii Czerwonej przez przedmoście praskie Wehrmachtu. Decyzja ta została podjęta przed ustaloną odprawą Komendy Głównej Armii Krajowej bez wysłuchania raportu wywiadu AK, który w osobie płk. „Makarego” doniósł o przeciwnatarciu pancernym Wehrmachtu na przedmościu praskim.

1 października 1944 został wyznaczony przez gen. Tadeusza Komorowskiego do prowadzenia rokowań kapitulacyjnych i 3 października 1944 wspólnie z ppłk. Zygmuntem Dobrowolskim podpisał układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie. Od 5 października 1944 znalazł się w niewoli niemieckiej, m.in. przebywał w Oflagu Colditz.

Po wojnie

Po zakończeniu II wojnie światowej w maju 1945 udał się do Londynu i tam pozostał na emigracji. Już w grudniu 1945 został członkiem Komitetu Organizacyjnego Koła Armii Krajowej, a następnie został członkiem Zarządu Głównego. W latach 1948–1949 był przewodniczącym Zarządu Głównego Koła AK, następnie członkiem i wiceprzewodniczącym Rady Naczelnej Koła AK. Był także od 1954 członkiem emigracyjnej Tymczasowej Rady Jedności Narodowej.

Od 1960 działał w Funduszu Inwalidzkim Koła AK, najpierw jako wiceprzewodniczący, a następnie przewodniczący. Był jednym z założycieli Studium Polski Podziemnej utworzonej w 1947. W lutym 1965 został mianowany generałem brygady, ale nie przyjął nominacji uznając, że ważniejszy był awans na stopień pułkownika z okresu wojny. W 2 poł. 1967 wraz z Janiną Iranek-Osmecką podpisał się pod listą „Solidarności z Izraelem”, którą przygotowywał Józef Czapski (w tym czasie trwała wojna sześciodniowa).

Zmarł 22 maja 1984 w Londynie.

Awanse

• major - 1 stycznia 1933
• podpułkownik – 19 marca 1939
• pułkownik – 14 marca 1943

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Niepodległości
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
• Złoty Krzyż Zasługi (1937)
• Krzyż Armii Krajowej