Jan Chmurowicz

Jan Władysław Julian Chmurowicz (ur. 31 grudnia 1887 w Przeworsku, zm. 5 listopada 1965 w Krakowie) – kapitan artylerii Cesarskiej i Królewskiej Armii, generał brygady Wojska Polskiego.

Dzieciństwo i młodość

Urodził się 31 grudnia 1887 r. w Przeworsku, w rodzinie rzemieślniczo-kupieckiej z ojca Walentego i matki Karoliny z domu Mirkiewicz. Ochrzczony został w kościele parafialnym w Przeworsku, w styczniu 1888 r. przez ks. Stanisława Sypniewskłego, a rodzicami chrzestnymi byli: siostra matki Antonina Mirkiewicz i Franciszek Szarliński. Na chrzcie otrzymał trzy imiona: Jan Władysław Julian. W zachowanych dokumentach najczęściej używane jest jedno imię – Jan; w niektórych – Jan Władysław. Niestety, nie udało się ustalić żadnych szczegółów z okresu dzieciństwa i wczesnej młodości przyszłego generała Wojska Polskiego. Wiemy jedynie, że po ukończeniu nauki w szkole realnej w rodzinnym Przeworsku, w latach 1900 – 1908 uczęszczał najpierw do gimnazjum w Jarosławiu, a następnie do IV Gimnazjum Klasycznego w Krakowie, które zakończył zdaniem egzaminu maturalnego.Po ukończeniu gimnazjum i zdaniu w 1908 r. egzaminu dojrzałości studiował prawo w Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Od 1912 r. pracował jako urzędnik ruchu w dyrekcji kolei we Lwowie.

Służba w Cesarskiej i Królewskiej Armii

W 1909 r. został powołany do odbycia jednorocznej służby w armii austriackiej, w czasie której ukończył szkołę oficerską. Po wybuchu I wojny światowej służył w armii austriackiej, w stopniu podporucznika, jako oficer wywiadowczy i pierwszy oficer baterii 45 Pułku Artylerii Polowej. Do stopnia porucznika awansował w 1916 r. W listopadzie tego roku został dowódcą baterii w 56 Pułku Artylerii Polowej. Przez cały okres wojny walczył na froncie włoskim. Do stopnia kapitana awansował w 1918 r.

Służba w Wojsku Polskim

W Wojsku Polskim od listopada 1918 r. pełnił służbę w Komendzie Placu Przemyśl jako oficer werbunkowy, następnie był dowódcą Powiatu Etapowego Przeworsk. W wojnie polsko-radzieckiej dowodził: dywizjonem w l Pułku Artylerii Polowej Legionów (od 7 marca 1919) i 3 Pułku Artylerii Ciężkiej (od 20 marca 1920). Do stopnia majora awansował w 1920 r. Po zakończeniu działań wojennych dowodził w zastępstwie III Brygadą Artylerii (od 6 lutego 1921). 27 kwietnia 1921 r. objął dowództwo 3 Dywizjonu Artylerii Ciężkiej, a 17 listopada tego roku mianowany został zastępcą dowódcy 2 Pułku Artylerii Ciężkiej w Chełmie. Później objął dowództwo tego pułku. Do stopnia podpułkownika awansował w 1922 r., a do stopnia pułkownika w 1924 r. W tym roku ukończył kurs dowódców pułków w Toruniu, w 1926 r. kurs unitarny dowódców pułków w Rembertowie, a w 1928 r. kurs wyższych dowódców artylerii w Warszawie.

4 kwietnia 1929 przeniesiony został do Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu, w którym objął stanowisko komendanta Szkoły Strzelania Artylerii. Od grudnia 1930 r. był dowódcą 7 Grupy Artylerii w Poznaniu. We wrześniu 1931 r. został drugim dowódcą piechoty dywizyjnej 20 Dywizji Piechoty w Baranowiczach. 15 grudnia 1934 mianowany został dowódcą 15 Dywizją Piechoty w Bydgoszczy. 19 sierpnia 1937 objął funkcję zastępcy dowódcy Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu.

W wojnie obronnej Polski 1939 r. był (od 9 IX) dowódcą obrony Przemyśla. Wzięty do niewoli niemieckiej przebywał w kilku obozach jenieckich m.in. Woldenberg, gdzie był konspiracyjnym komendantem obozu. Po wyzwoleniu wrócił do kraju. W okresie powojennym pracował w spółdzielczości. Odznaczony został m.in. Orderem Virtuti Militari 5 kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi oraz odznaczeniami zagranicznymi.

Zmarł 5 listopada 1965 r. Szpitalu Wojskowym w Krakowie, w wieku 77 lat. Został pochowany 9 listopada 1965 r. na Wojskowym Cmentarzu Rakowickim położonym przy ul. Prandoty, na VII miejscu kwatery nr 10 – wschód.

W pogrzebie uczestniczyli towarzysze broni, podkomendni i rzesze mieszkańców Krakowa. Przybyła też oficjalna delegacja z rodzinnego Przeworska. Orszak żałobny prowadził ks. bp Jan Pietraszko w asyście 50 księży. Po mszy św., odprawionej w kaplicy cmentarza Rakowieckiego, odprowadzono zwłoki do grobowca rodzinnego. Orkiestra wojskowa odegrała hejnał Wojska Polskiego. Nad grobem przemawiali: żołnierze z września 1939 r. – gen. bryg. Mieczysław Boruta-Spiechowicz, płk dypl. Wiktor Alojzy Jakubowski oraz prof. dr Tadeusz Kloska. Wbrew intencjom ówczesnych władz pogrzeb gen. bryg. Jana Chmurowicza przerodził się w manifestację patriotyczną i religijną.

Wykształcenie

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
• listopad 1920 – styczeń 1921 – kurs dowódców pułków – Toruń
• kwiecień 1926 – czerwiec 1926 – kurs dowódców pułków – Rembertów
• styczeń 1928 – czerwiec 1928 – kurs wyższych dowódców artylerii – Warszawa

Awanse

W armii austriacko-węgierskiej

• chorąży – 1911
• podporucznik – 1914
• porucznik – 1916
• kapitan – 1918

W Wojsku Polskim

• major – 1920
• podpułkownik – 1922
• pułkownik – 1924
• generał brygady – 1936

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi
• Odznaka Honorowa „Orlęta”