Wiesław Kotański

Wiesław Roman Kotański (ur. 7 kwietnia 1915, zm. 8 sierpnia 2005) – japonista, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Twórca i nestor polskiej japonistyki.

Jego synem był Marek Kotański, twórca Monaru.

Zaczął, jak sam stwierdził po wielu latach, „stawiać swe pierwsze kroki, usiłując wkraść się w tajniki mowy i kultury japońskiej” w Sekcji Japońskiej Szkoły Wschodoznawczej przy Instytucie Wschodnim subsydiowanym przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych II Rzeczypospolitej jako ośrodek studiów politycznych nad obszarami ZSRR, Azji i Afryki (sowietologicznych i orientalistycznych). Tam po raz pierwszy zetknął się z językiem japońskim, który w trakcie trzyletnich studiów był dla niego językiem głównym, obok ubocznych: malajskiego, angielskiego i rosyjskiego.

Doprowadził do powstania w 1955 r. Zakładu Japonistyki przy Katedrze Sinologii UW. Specjalista z dziedziny historii Japonii, językoznawstwa, religioznawstwa, kulturoznawstwa, autor licznych prac, tłumacz, m.in. dwóch fundamentalnych pozycji: Dziesięć tysięcy liści. Antologia literatury japońskiej oraz Kojiki, czyli Księga dawnych wydarzeń.

W 1977 r. został odznaczony Orderem Świętego Skarbu za osiągnięcia w badaniach kultury Japonii.

Publikacje

Publikacje książkowe

• Dziesięć tysięcy liści. Antologia literatury japońskiej, PWN, Warszawa 1961
• Zarys dziejów religii w Japonii, Książka i Wiedza, Warszawa 1963, stron 214.
• Teksty do nauki pisma japońskiego dla I roku, Wyd. UW, Warszawa 1973, stron 306.
• Sztuka Japonii, WAiF, Warszawa 1974.
• Drugi stopień nauki pisma japońskiego, Wyd. UW, Warszawa 1976, stron 344.
• Japońskie opowieści o bogach, Iskry, Warszawa 1983, ISBN 83-207-0196-1
• Kojiki, czyli Księga dawnych wydarzeń, PIW, Warszawa 1986.
• Opowieści o pierwszych władcach japońskich, Iskry, Warszawa 1990, ISBN 83-207-0940-7
• Wiśnie rozkwitłe pośród zimy, Wydawnictwo Kokusai Bunka Shuppansha, Tokio 1992; współautor.
• Dziedzictwo japońskich bogów, Ossolineum, Wrocław 1995, ISBN 83-04-04198-7
• W kręgu shintoizmu, t. 1, Przeszłość i jej tajemnice, Dialog, Warszawa 1995, stron 265.
• W kręgu shintoizmu, t. 2, Doktryna, kult, organizacja, Dialog, Warszawa 1995, stron 283.

Artykuły

• Irracjonalizm i nauka, w: Życie Nauki II (11-12), Warszawa 1949, s. 354-364.
• Japońskie wyrazy w języku polskim, w: Język Polski, XVII, Warszawa 1948, s. 191-196.
• O nowe ujęcie nauk filologicznych - rozważania orientalisty, w: Życie Warszawy, II (17-18), Warszawa 1948, s. 315-325.
• Composita w języku japońskim, Sprawozdanie z posiedzenia Komisji Jezykoznawczej Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Wydz. I Językoznawstwa i Historii Literatury II, Warszawa 1949, s. 50-66.
• Pierwotny kult shintō w Japonii, w: Przegląd Orientalistyczny, nr 2, Warszawa 1949, s. 51-61.
• Katana, w: Słownik historyczny nauk plastycznych, Zeszyt dyskusyjny, PWN, Warszawa 1951, s. 48-50.
• Z czego się śmieje Japończyk?, w: Przegląd Orientalistyczny, 4(8), Warszawa 1952, s. 119-128.
• Ewolucja języka japońskiego, w: Przegląd Orientalistyczny, 2(6), Warszawa 1953, s. 97-107.
• O badaniach nad znajomością Japonii w Polsce, w: Przegląd Orientalistyczny, 4(8), Warszawa 1953, s. 249-254.
• Struktura zdania japońskiego, w: Rocznik Orientalistyczny, XIX, Warszawa 1954, s. 179-188.
• Pōrando-ni okeru minzoku-no bunka, w: Nihon bungaku, IV, 4, Tokio 1955, s. 285-289.
• Tokunaga Sunao jako nowelista, w: Przegląd Orientalistyczny, 4(16), s. 429-438.
• Malarz japoński Tojo Oda (Sessiu), Wyd. Ministerstwa Kultury i Sztuki, Warszawa 1956, s. 85-94.
• Mistrz sprzed 450 lat, w: Przegląd Orientalistyczny, 2(18), Warszawa 1956, s. 117-130.
• Warushawa-de-no Nippon-kodai-bungaku-no yakai, w: Nihon bungaku, V, 5, Tokio 1956, s. 369-370.
• Pōrando-dayori, w: Izumi, 21, Warszawa 1957, s. 14-15.
• Japonista w Japonii, w: Przegląd Orientalistyczny, 2(30), Warszawa 1958, s. 161-172.
• Wystawa drzeworytu japońskiego XVII-XX wieku w Muzeum Narodowym w Krakowie, w: Przegląd Orientalistyczny, 1(33), s. 87-89.
• Kilka uwag o środkach zdobniczych w starożytnej poezji japońskiej, w: Przegląd Orientalistyczny, 2(38), Warszawa 1961, s. 129-140.
• Kulty i wierzenia pierwotne w Japonii, w: Euhemer, 2(21), Warszawa 1961, s. 18-34.
• Spotkanie z orientalistami, w: Euhemer, 5(24), Warszawa 1961, s. 71-74.
• Stosunki kulturalne między Polską a Japonią (zarys), w: Przegląd Orientalistyczny, 2(38), Warszawa 1961, s. 141-158; współautor
• Ryōchū Stanisław Umeda - szkic biograficzny, w: Przegląd Orientalistyczny, 3(43), Warszawa 1962, s. 275-288.
• Chiny a Japonia, w: Chiny, 4, s. 14-15; oraz w: Chiny, 5, Warszawa 1963, s. 16-21.
• Klucz do "Wrót Piekieł", w: Kontynenty, 5, Warszawa 1963, s. 8-11.
• Religie współczesnego Nipponu, w: Argumenty, 51-52, Warszawa 1963, s. 1-2.
• The Stucture of the Japanese Conjugation, w: Trudy XXV Mieżdunarodnowo kongressa wostokowiedow, Moskwa 9-11 awgusta 1960 g., vol. 1, Moskwa 1963, s. 358-362.
• Religie Japonii, w: Zarys dziejów religii. Praca zbiorowa, Warszawa 1964 (wyd. II - 1968, s. 148-184; wyd. III - 1976, s. 170-206)
• Japonica u Skargi, w: Prace Filologiczne, XVIII, 4, Warszawa 1965, s. 239-251.
• Binarnyje swiazi w japonskom tiekstie, w: Issledowania po japonskomu jazyku, Nauka, Moskwa 1967, s. 54-71.
• Pod znakiem lotosu, w: Kontynenty, 2, Warszawa 1967, s. 16-19.
• Kaigai-ni okeru nihongo-no kenkyū to nihongo-kyōiku: Pōrando, w: Kokugo-nenkan Shōwa 45-nempan, Shūei-shuppan, Tokio 1970, 40-43.
• Notatki z podróży do Japonii, w: Przegląd Orientalistyczny, 2(74), Warszawa 1970, s. 139-140.
• Japoński shintoizm, czyli od magii do metafizyki, w: kontynenty, 3, Warszawa 1972, s. 6-8.
• Semiotyczne podstawy interpretacji symbolu religijnego (na materiale japońskim), w: Studia Semiotyczne, III, Wrocław 1972, s. 169-175.
• Czy będziemy czytać polskie przekłady japońskich klasyków?, w: Literatura na świecie, 12(32), Warszawa 1973, s. 258-275.
• Japoński siedemnastozgłoskowiec haiku, w: Poezja, 1(10), Warszawa 1975, s. 3-21.
• Kosmogonia japońska, w: Euhemer, 3(97), Warszawa 1975, s. 15-32.
• Pōrando-bunka to Nihon-bunka, w: Pōrando-no bunka to shakai, Tameidō, Tokio 1975, s. 21-38.
• Tradycje przeszłości w nowej sztuce Japonii, w: Przegląd Orientalistyczny, 2(940, Warszawa 1975, s. 135-146.
• The belief in Kotodama and some misinterpretations of Kojiki, w: European Studies on Japan, Paul Norbury Publications, Tenterden 1979, s. 237-242.
• Imiona bogów w "Kojiki", najstarszej kronice japońskiej, w: Euhemer, 3(117), Warszawa 1980, s. 3-13.
• Religiozni običaji, obredi i simboli u Japanu, w: Religiozni obredi, običaji i simboli, Radnička Stampa, Beograd, s. 115-121.
• Semiogramy i sylabogramy, czyli o pismie japońskim, w: Kontynety, 5, Warszawa 1980, s. 26-29.
• Äußerungsformen der Kategorie des Komischen im Kojiki, w: Literaturen Asien und Afrikas. Theoretische Probleme, Akademie Verlag, Berlin 1981, s. 243-247.
• Das altjapanische Jenseitsbild, w: Bochumer Jahrbuch zur Ostasienforschung, Bochum 1981, s. 178-195.
• Poeta japoński w epoce przedpiśmiennej, w: Przegląd Orientalistyczny, 1(11), Warszawa 1981, s. 17-22.
• Pōrando-ni okeru nihon bungaku-no juryō, w: Bungaku, vol. 50, nr 12, Tokio 1982, s. 162-171.
• Japanese Studies in Poland, w: Oriental Studies in the Sixty Years of Independent Poland, PWN, Warszawa 1983, s. 53-58.
• An Attempt at Systematizing Syntagmatic Relations in Japanese Utterance, w: Man and Society in Japan Today, ed. by Mikołaj Melanowicz, Warsaw Univ. Press, Warsaw, pp. 21-36.
• Ukryta warstwa znaczeniowa w japońskiej kronice "Kojiki", w: Przegląd Orientalistyczny, 1-4, Warszawa 1984, s. 3-12.
• Generic denotations accompanying names of gods and men in the "Kojiki", w: Rocznik Orientalistyczny, XLIV, 2, Warszawa 1985, s. 5-21.
• A New Approach to the Problem of Ancient Japanese Funeral Ceremonies as Depicted in the Kojiki, w: Rocznik Orientalistyczny, XLV, 1, Warszawa 1986, s. 35-40.
• Computer Analysis of Japanese Mythological Names, w: Cahiers d'Etudes et de Documents sur les Religions du Japon, VII, Paris 1986, s. 9-28.
• Generic Denotations Accompaying Names of Gods and Men in the "Kojiki", II, w: Rocznik Orientalistyczny, XLV, 1, Warszawa 1986, s. 41-58.
• Haiku i inne tendencje literatury japońskiej - tezy, w: Literackie warsztaty: zen w sztuce - haiku, Wojewódzki Dom Kultury im. Henryka Karlińskiego, Legnica 1986, s. 25-29.
• Japońskie Quod erat in principio, w: Euhemer, 1(1390, Warszawa 1986, s. 3-20.
• Shintō jako tło kultury japońskiej - tezy, w: Literackie warsztaty: zen w sztuce - haiku, Wojewódzki Dom Kultury im. Henryka Karlińskiego, Legnica 1986, s. 71-81.
• Shintō - religia Japonii, w: Euhemer, 3-4(141-142), Warszawa 1986, s. 71-81.
• Shintō - skansen manaizmu, w: Euhemer, 2(140), Warszawa 1986, s. 71-81.
• Some Suppositions on Moral Attitudes of the Heroes of Kojiki, w: Cahiers d'Etudes et de Documents sur les Religions du Japon, VII, Paris 1986, s. 29-46.
• From Ecology to Midufology, w: Orientalia Varsoviensia, nr 1, Warszawa 1987, s. 127-140.
• Na tropie japońskiego systemu wartości, w: Co badania filologiczne mówią o wartości?, t. 1, Warszawa 1987, s. 9-48.
• A New Approach to the Problem of Antecedence in the Shintō Pantheon, w: Cahiers d'Etudes et de Documents sur les Religions du Japon, VIII Paris 1988 s. 34-43
• Tradycja we współczesnej kulturze Japonii, w: Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, XLIV, Warszawa 1990.
• Kodai bunka denrai genpon no kaishaku no shomondai (Problematyka interpretacji oryginalnych tekstów powstałych w archaicznej kulturze), w: Bunka bengogaku - Culture and Linguistics, Tokio 1992.
• Wpływ religii shintō na kształtowanie się osobowości Japończyka, w: Japonica, nr 1, Warszawa 1993, s. 13-24.
• Najnowsze studia nad tekstem Kojiki w Japonii, w: Japonica, nr 2, Warszawa 1994, s. 145-157.
• Od ekologii do mizuhologii, w: Japonica, nr 2, Warszawa 1993, s. 13-28.
• Poezja japońskich bogów, czyli na tropie zaczątków satyry (I), w: Japonica, nr 3, Warszawa 1994 s. 23-50.
• Poezja japońskich bogów, czyli na tropie zaczątków satyry (II), w: Japonica, nr 4 Warszawa 1995 s. 17-52.
• Intonacja jako narzędzie badań nad tekstem starojapońskim, w: Japonica, nr 5, Warszawa 1995, s. 23-36.
• Pamięci Profesora Yoshigami Shōzō, w: Japonica, nr 6, s. 13-16.
• Wspomnienia z początków japonistyki w Polsce i inne refleksje, w: Japonica, nr 12, Warszawa 2000, s. 33-40.

Przekłady

• Ryūnosuke Akutagawa, Pajęcza nić (Kumo no ito), w: Przegląd Orientalistyczny, 1(5), Warszawa 1952, s. 44-47.
• Adam Mickiewicz, Wakage e no kō (Oda do młodości), w: Senretsu, 1, Sapporo, s. 35-37; oraz w: Warera no uta, 12, Hiroshima 1955, s. 4-6.
• Yamabe no Akahito, Wiersz (Man’yōshū, ks. VI, wiersz 36), w: Przegląd Orientalistyczny, 2(14), Warszawa 1955, s. 194.
• Yamabe no Omi Okura, Dialog o nędzy, w: Przegląd Orientalistyczny, 1(13), Warszawa 1955, s. 66-72.
• Ze średniowiecznej poezji japońskiej, w: Przegląd Orientalistyczny, 2(22), Warszawa 1957, s. 169-173.
• Miyazawa Kataharu, Dwudziesty października (Jūgatsu hatsuka), w: Przegląd Orientalistyczny, 2(26), Warszawa 1958, s. 177-178.
• Opowieści radcy Tsutsumi; Czarna szminka, w: Przegląd Orientalistyczny, 4(32), Warszawa 1958, s. 383-391.
• Otomo no Yakimochi, Siedem strof do dziewczyny, w: Zwierciadło, 8, Warszawa 1963, s. 6.
• Kawabata Yasunari, Kraina śniegu, PIW, Warszawa 1964, stron 194 (wyd. II, PIW, 1969, stron 156)
• Ueda Akinari, Opowieść przy deszczu i księżycu, w: Kontynenty, 12, s. 9-11.
• Ueda Akinari, Po deszczu przy księżycu, Ossolineum, Wrocław 1968, stron 286.