Franciszek Skibiński

Franciszek Skibiński (ur. 15 sierpnia 1899 w Monachium, zm. 16 maja 1991 w Warszawie) – generał dywizji Wojska Polskiego, pisarz wojskowy, teoretyk i badacz sztuki wojennej, doktor nauk humanistycznych, uczestnik czterech wojen: I wojny światowej, wojny polsko-ukraińskiej, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej.

Franciszek Skibiński był synem Władysława Skibińskiego, jego młodszą siostrą była Maria Skibniewska. Uczył się początkowo w gimnazjum, im. Mikołaja Reja w Warszawie (klasy I–VI, 1909–1915), później (klasy VII i VIII, 1915–1917) w polskim gimnazjum w Kijowie. Po zdaniu matury, w dniu 10 września 1917 wstąpił jako ochotnik do Wojska Polskiego, gdzie do maja 1918 był wolontariuszem w 1 Pułku Ułanów. Z grupą ułanów po rozbrojeniu pułku wstąpił do POW na Ukrainie. W styczniu 1919 został ranny podczas walk w obronie Przemyśla i Lwowa.

Po skończeniu Szkoły Kawalerii w Starej Wsi w stopniu podporucznika został przydzielony od listopada 1919 do 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich, w którym podczas wojny 1920 dowodził plutonem 1 szwadronu. W 1925 skończył w Grudziądzu kurs dowódców szwadronów, a w latach 1926 – 1931 był instruktorem wyszkolenia bojowego w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Służąc w 14 pułku został awansowany w 1927 na rotmistrza. W 1931 służył w 3 Pułku Strzelców Konnych na stanowisku dowódcy szwadronu, a od jesieni 1932 do 1935 w Wyższej Szkole Wojennej. Powraca do barw 14 Pułku i zostaje szefem sztabu X Brygady Kawalerii w Rzeszowie. Mianowany majorem dypl. w 1936. Od listopada 1937 był szefem sztabu 10 Brygady Kawalerii.

W okresie od września do grudnia 1938 uczestniczył w zajęciu Zaolzia. W okresie od 1 września do 19 września 1939 uczestniczył w kampanii wrześniowej. 19 września 1939, razem z całą brygadą przekroczył granicę z Węgrami, a już 26 września przybył do obozu Coёtquidan w Bretanii (Francja). W dniach 10–18 czerwca 1940 uczestniczył w kampanii francuskiej. Następnie przez Hiszpanię, Portugalię i Gibraltar 3 września 1940 dotarł do Liverpool w Anglii. Od sierpnia 1944 do maja 1945 uczestniczył w kampanii w zachodniej Europie.

W lipcu 1947 powrócił do Polski. W kwietniu 1951 został aresztowany przez organa Informacji Wojskowej, a 28 kwietnia 1952 skazany wyrokiem Najwyższego Sądu Wojskowego w tzw. sprawie nowego kierownictwa konspiracji wojskowej na karę śmierci za zdradę ojczyzny. 19 listopada 1952 prezydent Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski, ale wstrzymał wykonanie kary śmierci, co było związane z wykorzystaniem Skibińskiego, jako świadka w innych procesach dotyczących „spisku w wojsku”. Dopiero 25 stycznia 1954 Przewodniczący Rady Państwa, Aleksander Zawadzki skorzystał z prawa łaski. Przebywając w Zakładzie Karnym we Wronkach generał podjął głodówkę protestując przeciwko niesprawiedliwemu wyrokowi. 4 kwietnia 1956 Najwyższy Sąd Wojskowy wznowił postępowanie w sprawie generała, a po dwóch dniach Naczelna Prokuratura Wojskowa umorzyła je z powodu braku dowodów winy. 16 sierpnia 1964 przeniesiony w stan spoczynku. Łącznie służył w WP przez 47 lat (z pięcioletnią przerwą w okresie aresztowania).

Prezes Komitetu Budowy Pomnika Tysiąclecia Jazdy Polskiej. Prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Belgijskiej. Wieloletni członek Komitetu Redakcyjnego kwartalnika Wojskowy Przegląd Historyczny. Wiceprezes Rady Naczelnej ZBoWiD 1958–1990. Od 1988 r. był członkiem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W latach 1981–1983 Członek Prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. W 1987 r. wszedł w skład polskiej sekcji ruchu „Emerytowani Generałowie na rzecz Pokoju i Rozbrojenia”. 11 listopada 1988 r. wszedł w skład Honorowego Komitetu Obchodów 70. rocznicy Odzyskania Niepodległości przez Polskę, którego przewodnictwo objął I sekretarz KC PZPR gen. armii Wojciech Jaruzelski.

Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. W pogrzebie uczestniczył m.in. b. Prezydent RP gen. armii Wojciech Jaruzelski.

Przebieg służby wojskowej

• wolontariusz w 2 szwadronie 1 Pułku Ułanów Polskich I Korpusu Polskiego w Rosji od 10 września 1917–1918,
• członek Polskiej Organizacji Wojskowej na Ukrainie po rozwiązaniu I KP 1918,
• młodszy podoficer (kapral) 1 Pułku Ułanów Krechowieckich od listopada 1918 do 13 stycznia 1919, kiedy zostaje ranny w walkach, w rejonie Lwowa i Przemyśla,
• słuchacz Szkoły Podchorążych Kawalerii w Starej Wsi od kwietnia do sierpnia 1919,
• kadet 19 klasy Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie od września do października 1919,
• dowódca plutonu w 1 szwadronie i pełniący obowiązki dowódcy 4 szwadronu 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich od listopada 1919 do października 1920,
• adiutant dowódcy szwadronu zapasowego 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich we Lwowie,
• adiutant dowódcy VI Brygady Kawalerii,
• dowódca plutonu w 4 szwadronie i dowódca 1 szwadronu 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich,
• słuchacz Kursu Dowódców Szwadronów w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu od listopada 1925 do lipca 1926, który ukończył jako prymus.
• dowódca 1 szwadronu 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich we Lwowie,
• instruktor wyszkolenia bojowego w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu od września 1926 do kwietnia 1927,
• instruktor wyszkolenia bojowego w Oficerskiej Szkole Kawalerii od kwietnia 1927 do 1930,
• kierownik grupy na Kursie Dowódców Szwadronów w Centrum Wyszkolenia Kawalerii od 1930 do października 1931,
• dowódca 2 szwadronu w 3 Pułku Strzelców Konnych w Wołkowysku od października 1931 do października 1933,
• słuchacz kursu przygotowawczego w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie od listopada 1932 do lutego 1933,
• słuchacz Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawa (XIV promocja) od listopada 1933 do października 1935,
• szef sztabu 10 Brygady Kawalerii w Rzeszowie od listopada 1935 do marca 1937,
• organizator i szef sztabu 10 Brygady Kawalerii w Rzeszowie (pierwszej wielkiej jednostki motorowej, zorganizowanej na bazie rozformowanej 10 BK z zachowaniem jej dotychczasowej nazwy i podporządkowanej Dowództwu Broni Pancernych) od kwietnia 1937 do 21 września 1939
• zastępca komendanta Obozu WP w Coёtquidan, w departamencie Morbihan od września 1939,
• dowódca batalionu szkolnego1 Dywizji Piechoty,
• zastępca szefa sztabu Obozu Wojsk Pancernych i Motorowych w m. Bollène, w departamencie Vaucluse ( komenda obozu była zalążkiem dowództwa Lekkiej Dywizji Zmechanizowanej, na zorganizowanie której Francuzi wyrazili zgodę dopiero w maju 1940, w obliczu przegranej bitwy we Flandrii),
• szef sztabu 10 Brygady Kawalerii Pancernej (zgrupowanie bojowe wydzielone na żądanie strony francuskiej ze składu Lekkiej Dywizji Zmechanizowanej) w czerwcu 1940,
• szef sztabu 10 Brygady Kawalerii Pancernej od września 1940 do lutego 1942,
• dowódca 10 Pułku Strzelców Konnych w składzie 10 BKPanc. od 23 lutego 1942 do 8 listopada 1943,
• zastępca dowódcy 10 Brygady Kawalerii Pancernej w składzie 1 Dywizji Pancernej od 9 listopada 1943 do 22 sierpnia 1944,
• dowódca 10 Pułku Strzelców Konnych w dniach 22 – 24 sierpnia 1944, w ostatniej fazie bitwy pod Falaise,
• dowódca 3 Brygady Strzelców 1 DPanc. od 24 sierpnia 1944 do 18 stycznia 1945,
• dowódca 10 Brygady Kawalerii Pancernej od 19 stycznia 1945 do 16 lipca 1945,
• zastępca dowódcy 2 Warszawskiej Dywizji Pancernej we Włoszech od sierpnia 1945 do lipca 1947,
• oficer Grupy Organizacyjno–Przygotowawczej Akademii Sztabu Generalnego WP od sierpnia 1947,
• szef Katedry Broni Pancernych Akademii Sztabu Generalnego WP do kwietnia 1951,
• zastępca szefa Biura Studiów MON od stycznia 1957 do września 1957,
• szef Biura Studiów MON od września 1957 do sierpnia 1964

Awanse

• podchorąży (ówcześnie pierwszy stopień oficerski) październik 1919,
• podporucznik 1 stycznia 1920,
• porucznik marzec 1922 ze starszeństwem 1 czerwca 1919,
• rotmistrz 1927
• major 19 marca 1936
• podpułkownik 1940
• pułkownik 19 marca 1944
• generał brygady 1958
• generał dywizji 12 października 1988 (nominację wręczył przewodniczący Rady Państwa gen. armii Wojciech Jaruzelski)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych – trzykrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi – czterokrotnie, w tym drugi raz w 1938
• Medal Niepodległości
• Krzyż Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (1989)
• Distinguished Service Order (Wielka Brytania)
• Kawaler Legii Honorowej (Francja)
• Croix de Guerre 1939-1945 (Francja)
• Medal Brązowego Lwa (Holandia)
• Komandor Orderu Korony (Belgia)
• Odznaka „Za Zasługi dla ZBoWiD”
• Wpis do „Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich” (1983)

Wybrane prace

• Ułańska młodość 1917–1939, Warszawa 1989,
• Pierwsza pancerna, Warszawa 1979,
• O sztuce wojennej na północno-zachodnim teatrze działań wojennych 1944–1945, Warszawa 1989,
• Dowodzenie jednostkami polskimi na Zachodzie w skali operacyjnej: (wybrane przykłady), Warszawa 1973,
• Falaise, Warszawa 1971,
• Axel, Warszawa 1979,
• Bitwa o Kretę: maj 1941, Warszawa 1983,
• Wojska pancerne w II wojnie światowej, Warszawa 1982,
• Ardeny, Warszawa 1966,
• Dowodzenie wojskami koalicji na tle bitwy w Normandii, Warszawa 1963
• Zbiór ćwiczeń bojowych i kawaleryjskich, Warszawa 1935 (razem z mjr. dypl. Franciszkiem Stachowiczem)