Adam Kryński

Adam Antoni Kryński (ur. 19 maja 1844 w Łukowie, zm. 10 grudnia 1932 w Warszawie) – językoznawca polski, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i Lwowskiego.

Kryński kształcił się w Warszawie w gimnazjum; od r. 1862 w studiował w Szkole Głównej na wydziale matematyczno-fizycznym, potem na filologiczno-historycznym. Tytuł magistra uzyskał w 1869, po napisaniu rozprawy O dźwiękach nosowych w językach słowiańskich (druk. w 1870). Od r. 1871 do 1891 był nauczycielem języków starożytnych i obcych w gimnazjum II w Warszawie. W 1874 wyjechał do Lipska, gdzie kształcił się u G. Curtiusa i Leskiena; z owego czasu pochodzą jego Listy z Niemiec, drukowane w Opiekunie domowym (1874–1875). W 1875 został członkiem komisji językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, a w 1889 członkiem korespondentem Akademii.

Prace

• O bezzasadnym odróżnianiu rodzaju nijakiego od męskiego w deklinacji przymiotników (1872)
• Objaśnienia do rozprawy W. Makuszewa (o rzekomym wpływie ruskim na piśmiennictwo staropolskie, Warszawa, 1879)
• O języku Wojciecha Oczki (1881)
• Rozbiór gramatyki historyczno-porównawczej Małeckiego (1880)
• O pisowni polskiej (1882)
• Gwara zakopańska (Kraków, 1883)
• Psałterz Jana Kochanowskiego z objaśnieniami, w wydaniu pomnikowym dzieł tego poety (1884)
• Stan. Skrodzkiego Porządek prawa bartnego z 1616 (Kraków, 1885)
• Słownik wyrazów w Porządku, prawa bartnego (Kraków, 1886)
• Gramatyka jęz. polskiego (Warszawa, 1897)
• Pisownia polska
• Języki słowiańskie, ich rozwój i stosunki wzajemne. Wykład wstępny w Uniwersytecie Lwowskim dnia 7-go maja 1908 r. (Lwów, 1908) [dostępne w zasobach ŚBC]
• Prawidła pisowni polskiej. (Lwów, 1910) [dostępne w zasobach ŚBC]
• O języku urzędowym doby dzisiejszej, zwłaszcza w sądownictwie. (Odczyt publiczny, wygłoszony 6 marca 1925 r, w auli Uniwersytetu Warszawskiego). (Warszawa, 1925) [dostępny w zasobach ŚBC]
• Jan Karłowicz (1836-1903). Zarys życia i prac. (Warszawa, 1923) [dostępny w zasobach ŚBC
• W 1874 zaczął wydawać w Warszawie „Prace Filologiczne” wespół z Baudouinem de Courtenay, Janem Karłowiczem i L. Malinowskim. W okresie tym opublikował
  • Powieść o papieżu Urbanie z 1514
  • Przegląd bibljograficzny prac naukowych o jęz. polskim (z K. Appelem) [dostępna w zasobach ŚBC]
  • O aoryście w jęz. polskim
  • Postaci osobliwe przysłówków
  • Głosy w dziele B. Opecia z 1522 pt. „Żywot Pana Jezu Krysta”
  • Żywot św. Eupraksji z 1524
  • Wyjaśnienie kilku pytań z zakresu pisowni
  • Z historji wyrazów
• O deklinacji polskiej (w Przeglądzie pedagogicznym) (1887/1888)
• Język polski (1899 w Poradniku dla samouków)
• szereg artykułów z działu językoznawstwa w Wielkiej Encyklopedji Ilustrowanej

Kryński był również jednym z redaktorów Słownika języka polskiego i autorem licznych życiorysów językoznawców.