Jan Gross

Jan Gross (ur. 21 stycznia 1934 w Opatówku, zm. 10 listopada 2010 w Gorzowie Wielkopolskim) – autor, fraszkopisarz, satyryk, zasłużony działacz kultury, członek Stowarzyszenia Autorów ZAiKS i wielu innych.

Edukacja i twórczość

Gross ukończył technikum budowlane w Łodzi (specjalność wodociągi i instalacje) i w Warszawie (specjalność instalacje i urządzenia sanitarne). Pracował później w przedsiębiorstwach budowlanych.

Zaczął pisać w latach 1956–1957 podczas służby wojskowej na wieży lotniska wojskowego w Sochaczewie. Jego pierwsze fraszki ukazały się drukiem w tygodniku "Kaktus" w 1958 roku.

W Gorzowie Wielkopolskim zamieszkał w 1970 roku.

Pisał fraszki, wiersze, aforyzmy, limeryki oraz inne utwory zaliczane do małych form literackich. Uprawiał również twórczość dla dzieci. Jego utwory były publikowane m.in. w następujących czasopismach: Karuzela, Szpilki, Przekrój, Tygodnik Kulturalny, Nadodrze, Gazeta Lubuska, Stilon Gorzowski, Ziemia Gorzowska i Pegaz Lubuski.

Utwory Grossa były również wielokrotnie emitowane na antenie Polskiego Radia w programie ogólnopolskim oraz w rozgłośniach regionalnych, a także zamieszczane w podręcznikach szkolnych i w wielu antologiach m.in. Aforyzmy o aforyzmach (Opole 1991), O miłości wszelakiej (Wrocław 1995), Wielka encyklopedia Aforyzmów tom I (Wrocław 1995), Z kobietą nie ma żartów (Warszawa 2000), Aforyzmy polskie (Kęty 2001), Księga aforystyki polskiej XXI wieku – Potęga myśli (Katowice 2002), Fraszki polskie (Kęty 2002), Leksykon literatury gorzowskiej (Gorzów 2003), Wielka księga myśli polskiej (Warszawa 2005), Z fraszką przez stulecia (Kęty 2005).

Był laureatem wielu ogólnopolskich konkursów na małe formy literackie.

W jego twórczym dorobku jest 19 tomików z fraszkami i aforyzmami dla dorosłych oraz dla dzieci:

• 1979, Z przymrużeniem oka, Gorzów Wielkopolski
• 1979, Szczypta swawoli, Warszawa
• 1982, Małe zoo na wesoło, Szczecin
• 1987, Rodacy przy pracy, Warszawa
• 1987 (i 1989), Od biedronki do żyrafy, Bydgoszcz
• 1990, Sprytny szarak, Łódź
• 1992, Z fraszką przez życie, Łódź
• 1994, Ero-tyki, Gorzów Wielkopolski
• 1997, Uwypuklenia (aforyzmy), Gorzów Wielkopolski
• 1998, Figle Amora, Szczecin
• 1998, W moim peryskopie, Szczecin
• 1998 (i 2006), Uczniowskie zbytki, Szczecin
• 1998, Szkolna fraszko-teka, Szczecin
• 1999, Z fraszką na ryby, Szczecin
• 1999, Zwierzątkowo na rymowo, Gorzów Wielkopolski
• 2000, Bez pardonu i bon tonu (wybór fraszek i aforyzmów), Zielona Góra
• 2001, Sportowe szusy, Szczecin
• 2005, W kilku wersach o nonsensach, Kraków 2005
• 2006, Łeb w łeb: Turniej satyryków, Gorzów Wielkopolski

Napisał o sobie:

Piszę wszędzie, nawet w tramwaju. Najczęściej na ulicy i w nocy. Na serwetce, na skrawku papieru, w notesie, na bilecie. Skąd mi się to bierze? Bywa, że zatrzymują się przy Empiku, z kieszeni wyciągam długopis i kartkę i za chwile mam gotowa fraszkę. Albo wchodzę od sklepu i, mój Boże, na półce z nabiałem leżą fraszki. To je biorę jak inni margarynę.

Nagrody i osiągnięcia

Gross był laureatem wielu ogólnopolskich konkursów na małe formy literackie. Został odznaczony przez Ministerstwo Kultury jako "Zasłużony Działacz Kultury".

W 2009 roku obchodził jubileusz 50-lecia pracy literackiej, w związku z tym Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wielkopolskim postanowiła wydać antologię jego twórczości zatytułowaną Od przedszkola do ramola. Książka zawiera około 1500 utworów (400 stron): od delikatnych wierszy dla dzieci przez aforyzmy wprowadzające w chwile zadumy, refleksji, po utwory erotyczne. Antologia została wydana w 2010 roku na miesiąc przed śmiercią autora.

Gross był członkiem Związku Literatów Polskich, Związku Autorów i Kompozytorów ZAKR oraz Stowarzyszenia Autorów ZAIKS.