Włodzimierz Sawczuk

Włodzimierz Sawczuk (ur. 16 sierpnia 1925 w Białymstoku, zm. 4 grudnia 2010) – generał broni Wojska Polskiego, szef Głównego Zarządu Politycznego WP (1972–1980), wiceminister obrony narodowej, poseł na Sejm PRL VII i VIII kadencji.

Służba wojskowa

W latach 1944–1945 walczył w szeregach 3 Pułku Piechoty 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Uczestniczył w walkach o Berlin, a po zakończeniu wojny w walkach z podziemiem niepodległościowym. W 1948 był dowódcą kompanii, a w latach 1949–1951 sekretarzem Komitetu Partyjnego Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Przez kolejne trzy lata był zastępcą dowódcy dywizji piechoty do spraw politycznych. W latach 1954–1956 był słuchaczem Akademii Wojskowo-Politycznej w Moskwie. W latach 1956–1961 pełnił służbę w Głównym Zarządzie Politycznym WP. Między innymi był szefem Oddziału II Inspekcji Zarządu I Organizacyjnego. W 1961 skierowany został do Moskwy na studia w Wojskowej Akademii Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ZSRR imienia Klimenta Woroszyłowa. W lipcu 1965 został zastępcą dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego do spraw politycznych. Funkcję tę sprawował do 1972. W międzyczasie, od lipca do października 1968 był zastępcą dowódcy 2 Armii WP do spraw politycznych, z którą uczestniczył w operacji Dunaj. W 1972 został wyznaczony na stanowisko szefa Głównego Zarządu Politycznego WP. Funkcję tę pełnił nieprzerwanie do maja 1980. Równocześnie, od 10 października 1973 piastował urząd wiceministra obrony narodowej.

Usunięty ze stanowiska w maju 1980, w 1982 roku przeniesiony do służby dyplomatycznej i mianowany ambasadorem nadzwyczajnym i pełnomocnym PRL w Libii. Na tym stanowisku do 1986, po czym pozostawał w dyspozycji ministra obrony narodowej. W 1988 przeniesiony w stan spoczynku.

Autor licznych artykułów publikowanych na łamach "Żołnierza Wolności" i "Wojska Ludowego".

Po jego śmierci w prasie nie został opublikowany ani jeden nekrolog. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie bez asysty wojskowej. W pogrzebie wzięli udział m.in. generałowie Józef Baryła i Mieczysław Michalik.

W swoich wspomnieniach z 1992 zatytułowanych "Stan wojenny dlaczego?" (str. 158) Wojciech Jaruzelski następująco wyraził się o generale: "Sawczuk - początkowo oficer liniowy. Ale od wielu lat w aparacie politycznym. Dobry organizator. Energiczny, stanowczy, władczy. Z czasem przeradzało się to coraz bardziej w sztywność, arbitralność, obcesowość. Kolidowało zwłaszcza z funkcją polityczną, z koniecznością pozyskiwania, zjednywania ludzi. Dlatego spowodowałem jego odejście z funkcji szefa Głównego Zarządu Politycznego. Mogę zrozumieć jego rozgoryczenie".

W latach 70. gen. Sawczuk słynął w WP z wyjątkowej bezwzględności i brutalizmu wobec podwładnych. Mówią o tym otwarcie w swoich wspomnieniach m.in. gen. Wojciech Jaruzelski i Mieczysław Rakowski. (Zob. wywiad z gen. Jaruzelskim "Parallel History Project on NATO and the Warsaw Pact. Oral History Interviews with Polish Generals. Rozmowa z generałem Wojciechem Jaruzelskim oraz M. Rakowski, "Dzienniki polityczne", tom VII, Warszawa 2003).

Działalność partyjna

Od 1949 był członkiem PZPR. W 1953 został członkiem Egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Zielonej Górze. W latach 1971–1975 pełnił funkcję członka Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej PZPR, a w latach 1975–1981 członka Komitetu Centralnego PZPR. W latach 1976–1985 był posłem VII i VIII kadencji Sejmu PRL z ramienia PZPR.

Awanse generalskie

• generał brygady – 1966 (nominację wręczał przewodniczący Rady Państwa Edward Ochab)
• generał dywizji – 1972 (nominację wręczał przewodniczący Rady Państwa prof. Henryk Jabłoński)
• generał broni – 1975 (nominację wręczał I sekretarz KC PZPR Edward Gierek)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy
• Order Sztandaru Pracy I klasy
• Order Sztandaru Pracy II klasy
• Krzyż Walecznych
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Medal 30-lecia Polski Ludowej
• Medal Za udział w walkach o Berlin
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• Złoty Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
• Srebrny Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
• Brązowy Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
• Złoty Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
• Srebrny Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
• Brązowy Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• Złote odznaczenie im. Janka Krasickiego
• Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
• Order Czerwonego Sztandaru (ZSRR)
• Order Przyjaźni Narodów (ZSRR)
• Medal za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR)
• Medal 20-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR)
• Medal 30-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR)
• Medal 60-lecia Sił Zbrojnych ZSRR (ZSRR)
• Order Wolności i Niepodległości I klasy (Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna)
• Złoty Order Zasług dla Ojczyzny (NRD)
• Medal "Za umacnianie Przyjaźni Sił Zbrojnych" III stopnia (CSRS)
• inne odznaczenia