Jan Knothe

Jan Knothe (ur. 18 lutego 1912 w Winnicy, zm. 19 grudnia 1977 w Warszawie) – architekt, grafik, pisarz, poeta i dyplomata (Syria, Belgia).

Absolwent Gimnazjum im. Władysława IV w Warszawie. Studiował na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej.

Jako więzień Oflagu IIC (Dobiegniew) uczestniczył w życiu kulturalnym obozu. Stworzył cykl wierszy o Warszawie, opracował wierszowane przekłady Ramajany (zaginione podczas ewakuacji obozu) i Mahabharaty wraz z ilustracjami, napisał poemat pt „Opowieść o dzielnym żeglarzu Janie z Kolna” oraz ze Stanisławem Michalskim zajmował się tworzeniem drzeworytów, ekslibrisów i znaczków obozowych.

Jako architekt był członkiem zespołów projektujących najważniejsze inwestycje warszawskie powojennego dziesięciolecia:

• Trasę Wschód-Zachód (W-Z) (1946-1949) z Henrykiem Stamatello, Józefem Sigalinem, Stanisławem Jankowskim, Zygmuntem Stępińskim
• Marszałkowską Dzielnicę Mieszkaniową (MDM) (1949-1952) ze Stanisławem Jankowskim, Józefem Sigalinem Zygmuntem Stępińskim
• Gmach Ministerstwa Rolnictwa (1951-1955) z Janem Grabowskim, Stanisławem Jankowskim.

Był laureatem prawie wszystkich konkursów z tamtych lat: współautor konkursu na Pomnik-Mauzoleum Zwycięstwa, plac Zwycięstwa, Ministerstwo Przemysłu, Centralę SPOŁEM, i PZUW, Dworzec Lotniczy Okęcie (wersja z roku 1947), rekonstrukcję kościoła św. Aleksandra, Powszechny Dom Towarowy, Ministerstwo Rolnictwa.

W środowisku architektów zasłynął przede wszystkim jako doskonały grafik, który potrafił każdy projekt przedstawić w atrakcyjny sposób. Ilustrował m.in. album Sześcioletni Plan Odbudowy Warszawy (Książka i Wiedza 1950). Był też asystentem w Katedrze Rysunku Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, kierowanej przez prof. Zygmunta Kamińskiego. Stworzył własny styl grafiki, łącząc gęste kreskowanie tuszem z rojami kropek.

Zostawił po sobie kilka tysięcy rysunków. Jako grafik zilustrował wiele książek, m.in. tom wierszy Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (Oficyna Wydawnicza, 1946).

Projektował okładki do: Skąpca Bożego (wyd. Niepokalanowa), dwu tomów Najeźdzców (wyd. Oficyna Księgarska Marszałkowska 34) i Mocarza Jana Dobraczyńskiego (wyd. Niepokalanów), dwukrotnie do Sagi o Jarlu Broniszu Władysława Jana Grabskiego (wyd. Wielkopolska Księgarnia Wydawnicza Poznań i wyd. III wydawnictwo Pallottinum Poznań) wraz z 50 ilustracjami.

Jest autorem plakatu do filmu o Warszawie z 1952 roku.

Publikacje i dzieła niedokończone

Napisał i zilustrował książki:

• Niedaleko Damaszku (Iskry 1961) – o Syrii
• O Bazyliszku Pafnucym (Nasza Księgarnia 1959) – bajki wierszem (dla dzieci i młodzieży)
• Z żabiej perspektywy (Nasza Księgarnia 1977, 1985) – o architekturze
• A tu jest Warszawa (Iskry 1956) - o Warszawie (157 ilustracji)
• Sztuka budowania (Nasza Księgarnia 1968) - o historii architektury (800 ilustracji)

Pozostawił niedokończone:

• maszynopis książki Gdybym był Voglem - 430 stron
• brulion książki Czy Kazimierz Wielki miał prawo jazdy - książka o historii dróg

W „Skarpie Warszawskiej” publikował wiersze ("Plac Teatralny" - "Łazienki") oraz przez 30 lat artykuły, felietony i ilustracje związane z Warszawą w „Stolicy”, „Problemach”, „Polsce”.

Odznaczenia

Został odznaczony Orderem Sztandaru Pracy II klasy, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1949) i trzykrotnie Państwową Nagrodą Artystyczną I stopnia.