Juliusz Hibner

Juliusz Hibner (prawidłowa pisownia: Juliusz Hübner), właśc. Dawid Szwarc (ur. 12 października 1912 w Grzymałowie, zm. 13 listopada 1994 w Warszawie) – działacz komunistyczny, uczestnik hiszpańskiej wojny domowej, generał brygady Ludowego Wojska Polskiego, od stycznia 1949 r dowódca Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (KBW), w latach 1951-1956 dowódca Wojsk Wewnętrznych, w latach 1950-1960 podsekretarz stanu w MSW PRL, doktor fizyki, Bohater Związku Radzieckiego.

Urodził się w niezamożnej rodzinie żydowskiego sklepikarza i najemnego robotnika; jego ojciec w czasie wojny polsko-bolszewickiej wstąpił do organizowanej przez bolszewików Rady Regionu Zarudzia, czynnie opowiadając się za władzą sowiecką. W 1931 ukończył naukę w 3. Państwowym Gimnazjum w Tarnopolu; latem wstąpił do Komunistycznego Związku Młodzieży Zachodniej Ukrainy (autonomicznej sekcji Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej), gdzie aktywnie działał w komórce propagandowej; działalność w KZMZU kontynuował również podczas rozpoczętych w 1932 studiów na Politechnice we Lwowie – pracował m.in. w tzw. "technice" Związku, potem został przydzielony do komórki w Gródku Jagiellońskim, następnie na Zamarstynowie (dzielnica Lwowa).

W 1933 wrócił do Tarnopola, gdzie kontynuował działalność w KZMZU, działając zarazem na rzecz Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy – reorganizował m.in. komórki partyjne rozbite przez policję. Aresztowany we wrześniu 1934, został wkrótce zwolniony z braku dowodów i kontynuował działalność komunistyczną; ponownie aresztowany w styczniu 1935, uciekł i po krótkim pobycie na fałszywych dokumentach we Lwowie wyjechał do Warszawy, gdzie w 1936, pracując w fabryce "Elzaw", nawiązał kontakt z Komunistyczną Partią Polski. W lutym 1937 jako ochotnik przybył do Hiszpanii, aby walczyć w szeregach wojsk republikańskich przeciwko antyrepublikańskiemu buntowi generała Franco; został przydzielony do 20. Batalionu Brygad Międzynarodowych; w maju 1937 został przyjęty do Komunistycznej Partii Hiszpanii. W swojej jednostce szybko awansował, już we wrześniu 1937 będąc komisarzem politycznym batalionu. W marcu 1938 przeniesiono go do jednostek liniowych; wkrótce został awansowany do stopnia kapitana, obejmując stanowisko dowódcy batalionu. W maju 1938 został ranny i do lipca przebywał na leczeniu w szpitalu. W lutym 1939, wraz z pozostałymi członkami Brygad Międzynarodowych, został internowany we Francji, gdzie wszedł w skład kierownictwa "partorganizacji polskiej grupy". W marcu 1939 polska grupa partyjna wraz z Hibnerem podjęła inicjatywę powrotu do Polski, wobec grożącej jej agresji niemieckiej; było to działanie zgodne z ówczesną antyfaszystowską jeszcze polityką ZSRR; w swoim partyjnym życiorysie z 1944 ocenił to posunięcie jako błąd: "Realizując tę słuszną linię (...) niedostatecznie jasno podkreśliliśmy faszystowski, zdradziecki charakter rządu"; jednak po podpisaniu paktu Ribbentrop-Mołotow (23 sierpnia 1939) przebywający we Francji polscy komuniści zachowali "właściwą" postawę, bowiem według Hibnera jego grupa "wykonała wielką, pozytywną pracę polityczną, dzięki której praktycznie 100% grupy nie poszło ani do Legionu Cudzoziemskiego, ani do Legionu Sikorskiego"; w ten sposób komuniści wypełniali we Francji sojusz niemiecko-sowiecki, działając przeciw wysiłkowi wojennemu Francji w wojnie z Niemcami. W końcu 1939, jako urodzony na "Zachodniej Ukrainie" (według własnego stwierdzenia) przeszedł z polskiej do ogólnosowieckiej grupy partyjnej, wchodząc wkrótce w skład jej kierownictwa.

Od 1941 służył w Armii Czerwonej. 29 sierpnia 1943 w stopniu kapitana skierowany do 1 Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki na stanowisko zastępcy dowódcy pułku ds. politycznych. Po bitwie pod Lenino uznany za zaginionego i "pośmiertnie" uhonorowany tytułem Bohatera Związku Radzieckiego. W rzeczywistości został ranny w obie nogi i – długo nierozpoznany – był leczony w szpitalu wojskowym. Po wyleczeniu wrócił do służby i jako dowódca pułku – podpułkownik, przeszedł szlak bojowy 2 Armii Wojska Polskiego. 11 marca 1944 został ranny w rękę i odesłany do szpitala. Po wyleczeniu, 8 maja 1944 został słuchaczem Akademii Wojskowej im. Frunzego w Moskwie, a następnie zastępcą dowódcy 37 Pułku Piechoty i dowódcą 32 Pułku Piechoty 8 Dywizji Piechoty 2 Armii WP, w którym brał udział w walkach m.in. pod Budziszynem. Podczas walk o Malkowitz został ponownie ranny. We wrześniu 1946 został mianowany zastępcą dowódcy ds. liniowych Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (polski odpowiednik Wojsk Wewnętrznych NKWD), a 27 kwietnia 1949 dowódcą KBW – generałem. 29 kwietnia 1951 został dowódcą Wojsk Wewnętrznych (KBW i WOP). 23 sierpnia 1956 został podsekretarzem stanu w MSW nadzorującym Wojska Wewnętrzne; dzierżąc te stanowiska kierował zwalczaniem antykomunistycznego podziemia oraz prowadzeniem akcji propagandowych i pacyfikacyjnych, utrwalając władzę komunistów w Polsce. W 1947 brał udział w akcji "Wisła" jako zastępca dowódcy Grupy Operacyjnej gen. Stefana Mossora; dowodzone przez Hibnera oddziały KBW są obciążone licznymi zbrodniami i represjami stosowanymi wobec działaczy opozycji i ludności cywilnej; szybki awans Hibnera w KBW i MBP świadczy o zaufaniu żywionym do niego przez kierownictwo PZPR i władze sowieckie.

Od 1959 w stanie spoczynku. W latach 1960-1969 zdobył stopień doktora nauk fizycznych i pracował w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku. Autor traktatu filozoficznego O rozstrzygalności dwóch nierozstrzygalnych kontrowersji (Wydawnictwo Literackie, 1987).

Po przejściu na emeryturę mieszkał w Warszawie i Paryżu, gdzie prowadził wykłady z fizyki jądrowej na wyższych uczelniach. W 1988 roku wystąpił z PZPR.

Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Odznaczenia

Został odznaczony m.in. Krzyżem Złotym oraz Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy, Orderem Lenina, Medalem za Odrę, Nysę, Bałtyk, Srebrnym Medalem Zasłużonym na Polu Chwały, Medalem za Warszawę 1939-1945, Brązowym Medalem Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny, sowieckim Medalem za Wyzwolenie Warszawy i Medalem za Zwycięstwo.

Życie prywatne

Żona – Bożena Irena Puchalska-Hibner (1925–2005) była fizykiem, po studiach pracowała na Politechnice Warszawskiej, następnie na uniwersytetach w Cambridge i w Yorku oraz w Instytucie Technologii w Salford, a przez ostatnie lata w Państwowym Centrum Badań Naukowych w Meudon-Bellevue pod Paryżem. Córka Urszula Hibner-Bonnet, dr biochemik – pracuje w Instytucie Pasteura w Paryżu.