Jarosław Okulicz-Kozaryn

Jarosław Okulicz-Kozaryn (ur. 7 lipca badź 1 lub 2 sierpnia 1888, zm. 25 grudnia 1955 w Warszawie) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego.

Urodził się 7 lipca lub 1 sierpnia lub 2 sierpnia 1888. Uczestniczył w I wojnie światowej w szeregach Armii Imperium Rosyjskiego w stopniu porucznika lotnictwa. Od 1914 do 1916 uczestniczył w walkach przeciwko Niemcom. W 1915 służył jako obserwator I Armijnej eskadry w składzie 12 armii. W tym roku wraz z pilotem I. Orłowem dokonali bombardowania składów amunicji wroga, za co Okulicz-Kozaryn otrzymał Order Świętego Jerzego. W 1916 wykładał w szkole obserwatorów lotniczych w Kijowie.

Został został mianowany szefem Misji Wojskowej, która została wysłana przez gen. Józefa Hallera na Syberię, gdzie dotarła w lutym 1919 celem ewakuacji do ojczyzny przebywającej tam 5 Dywizji Syberyjskiej. Został zweryfikowany w stopniu majora.

W 1921 roku został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza I Kursu Doszkolenia. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 5. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych. 16 września 1922 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu pełnych kwalifikacji do pełnienia służby na stanowiskach Sztabu Generalnego, został przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie. Początkowo pełnił służbę w Oddziale III, a w latach 1923-1925 na stanowisku zastępcy szefa sztabu, pozostając oficerem nadetatowym 1 Pułku Lotniczego w Warszawie. 12 listopada 1925 roku został przydzielony do 41 Pułku Piechoty w Suwałkach. Później został przeniesiony z korpusu oficerów aeronautyki do korpusu oficerów piechoty. 11 czerwca 1927 roku został przeniesiony do 29 Pułku Strzelców Kaniowskich w Kaliszu na stanowisko dowódcy pułku. 1 stycznia 1928 roku został awansowany na pułkownika ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów piechoty. 31 października 1938 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy Obrony Przeciwlotniczej Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie.

Po wybuchu II wojny światowej 1939 podczas kampanii wrześniowej 14 września przybył do Wilna i wówczas przejął faktyczne dowództwo nad obroną miasta, prawdopodobnie z racji faktu, iż był najstarszym stopniem oficerem. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 i zbliżeniu się nazajutrz oddziałów Armii Czerwonej do Wilna, 19 września pułkownik rozkazał wycofanie się wszystkich sił obrony w kierunku granicy litewskiej, po czym sam również opuścił miasto, które zostało zajęte przez sowietów. Decyzja pułkownika stała się tematem dyskusji: na treść zawartą w książce Wojna polsko-sowiecka 1939 r., autorstwa Karola Liszewskiego i wydaną w Londynie w 1986 odpowiedział historyk Piotr Łossowski.

Zmarł 25 grudnia 1955 roku w Warszawie. Został pochowany w grobowcu rodzinnym Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Podczas swojej służby w latach 1914-1914 wykonywał fotografie, opublikowane w późniejszym czasie . Następnie dokumentował fotograficznie podróż celem ewakuacji 5 Dywizji Syberyjskiej w 1919 i jej powrót do ojczyzny, a w okresie pokoju codzienność 29 Pułku Strzelców Kaniowskich.

Jarosław Okulicz-Kozaryn był żonaty z Zofią z Zakrzewskich (1896-1951), z którą miał troje dzieci: Lecha (1924-2004), Halinę i Jerzego (1931-2012, archeologa i prehistoryka).

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1937)
• Krzyż Walecznych – trzykrotnie (1922)
• Złoty Krzyż Zasługi (1930, „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”)
• Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej (1926)
• Order Świętego Jerzego (Imperium Rosyjskie)
• Médaille commémorative de la Grande Guerre (Francja)