August Bielowski

August Bielowski (Augustyn), pseud. Jan Płaza (ur. 27 marca 1806 w Krechowicach na Pokuciu, zm. 11/12 października 1876 we Lwowie) – polski historyk, pisarz, dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, autor, fundator i wydawca “Monumenta Poloniae Historica”, członek honorowy Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w latach 1860-1876.

W 1828 rozpoczął studia na Uniwersytecie Lwowskim. Po wybuchu powstania listopadowego wstąpił do Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego, po upadku powstania udał się do Galicji. W 1834 został aresztowany po zarzutem spiskowania przez władze austriackie, w więzieniu przebywał dwa lata. W 1845 związał się z Zakładem Narodowym im. Ossolińskich, od 1869 był dyrektorem Zakładu i redaktorem “ Biblioteki Ossolińskich ”.

Jego staraniem w latach 1854 -1861 wznowiony został Słownik języka polskiego Samuela Lindego, z uzupełnianiami i poprawkami.

Odbywał częste podróże naukowe przeszukując archiwa i biblioteki Rosji, Austrii, Niemiec w poszukiwaniu źródeł do dziejów polskich. Był pomysłodawcą i pierwszym wydawcą serii “Monumenta Poloniae Historica”, w latach 1856-1864 własnym kosztem wydał tom 1 (dzięki finansowemu wsparciu Wiktora hrabiego Baworowskiego ukończono druk). Tom 2 współfinansowało Towarzystwo Naukowe Krakowskie. W 1872 Towarzystwo, po przekształceniu się w Akademię Umiejętności, przejęło wydawanie Monumenta Poloniae Historica. Bielowski został kierownikiem Komisji Historycznej AU we Lwowie.

Autor m.in.:

• Myśli do dziejów słowiańskich (1841)
• Początkowe dzieje Polski (1842)
• Wstęp krytyczny do dziejów Polski (1850) wersja cyfrowa
• Rzut oka na dotychczasową pierwotną polską historyą (1853) Wersja cyfrowa
• Pokucie (1856)
• Nagrobek Bolesława Chrobrego (1857)
• Żywot Św. Metodego (1858)
• Synowie Chrobrego (1859)
• Zamość (1862) Wersja cyfrowa
• Monumenta Poloniae historica = Pomniki dziejowe Polski Wersja cyfrowa
• Genealogia xiążąt i królów polskich od roku 880 - 1195 (1866)
• Wyniki badań najnowszych o Mistrzu Wincentym i jego kronice (1872)
• Szymon Szymonowic (1875)

• przekładów: Wyprawa Igora na Połowców (1833), Pienia liryczne (poezja Schillera, 1841), Powieść minionych lat (1864, tłumaczenie dokonane z pomocą Iwana Wahylewicza).

Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim.