Mieczysław Gębarowicz

Mieczysław Gębarowicz (ur. 17 grudnia 1893 w Jarosławiu, zm. 2 września 1984 we Lwowie) – polski uczony i humanista, historyk sztuki.

Wraz z rodzicami mieszkał w Jarosławiu, Stanisławowie, później w Buczaczu i wreszcie we Lwowie. Korzeni jego patriotycznej postawy należy szukać w domu rodzinnym. Obaj bracia: Tadeusz i Stanisław zapisali się chlubnie w walkach o niepodległość. Także Mieczysław organizował drużynę skautową w Buczaczu, a po upadku monarchii austro-węgierskiej wstąpił do wojska polskiego i bronił Lwowa w 1918 roku. W 1912 roku rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego na dwóch kierunkach: historii powszechnej i historii sztuki. Studia te zostały przerwane na pewien czas przez wydarzenia pierwszej wojny światowej i walk polsko-ukraińskich w 1918 roku, kiedy brał udział w obronie Lwowa.

W 1920 roku został asystentem Katedry Historii Polski Uniwersytetu Jana Kazimierza, po czym w 1922 roku przeszedł do pracy w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich, gdzie od 1923 roku był kustoszem Muzeum Lubomirskich. Prowadził szerokie prace naukowe, brał udział w naukowo-dydaktycznych podróżach do Włoch, Francji, Belgii, Hiszpanii, Niemiec, Austrii i Czechosłowacji. W 1928 roku obronił rozprawę habilitacyjną na Uniwersytecie Jana Kazimierza, uzyskując stopień docenta historii sztuki, a w roku 1936 został mianowany profesorem na Wydziale Humanistycznym tego uniwersytetu. Od roku 1923 do 1938 wykładał również historię sztuki na Wydziale Architektonicznym Politechniki Lwowskiej.

Po wybuchu II wojny światowej i śmierci w dniu 18 września 1939 r. dyrektora Ossolineum Ludwika Bernackiego był - obok Kazimierza Tyszkowskiego i Władysława Wisłockiego - jednym z trzech dyrektorów ZNiO. W grudniu 1939 roku nowym dyrektorem Ossolineum został polski komunista Jerzy Borejsza.

Po zajęciu Lwowa przez Niemców w 1941 roku i skrytobójczym zamordowaniu Władysława Wisłockiego, kierującego początkowo ZNiO, kierownikiem dawnego Ossolineum, połączonego z Biblioteką Baworowskich, został Mieczysław Gębarowicz. Przez okres aż do ponownego zajęcia Lwowa przez Rosjan w lipcu 1944 roku starał się zabezpieczyć i ochronić przed zniszczeniem zasoby Ossolineum.

W 1944 roku pozostał świadomie we Lwowie. W latach 1946-1949 pełnił kierownicze funkcje zarówno w dawnym Ossolineum jak i na lwowskim uniwersytecie. W lutym 1950 roku wraz z innymi starymi pracownikami biblioteki jako element niepożądany został zwolniony z pracy. Pracował później jako zwykły bibliotekarz w różnych lwowskich instytucjach, zakwalifikowany jako młodszy pracownik naukowy. Dopiero w 1962 (w wieku 69 lat) uzyskał sowiecką nominację na starszego pracownika naukowego. W 1962 roku został wyrzucony na emeryturę, w atmosferze nagonki za pracę naukową o lwowskich dziełach sztuki, zatytułowaną: Studia nad dziejami kultury artystycznej późnego renesansu w Polsce. Był autorem imponującej liczby kolejnych dzieł naukowych pisanych w nader skromnych warunkach materialnych, bez możliwości korzystania z zasobów bibliotecznych Ossolineum.

Zmarł we Lwowie 2 września 1984 roku i został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim. O jego szczególnej pozycji świadczyć może przydomek „Papieża Polonii lwowskiej”