Aleksy Wincenty Rżewski

Aleksy Wincenty Rżewski (ur. 6 lipca 1885 roku w Łodzi, zm. 20 grudnia 1939) – pierwszy prezydent Łodzi w II RP.

Życiorys

Urodził się w rodzinie robotniczej, która wcześniej posiadała młyn we wsi Srebrna pod Łodzią, ale za udział stryja Henryka w powstaniu styczniowym władze carskie odebrały go wraz z ziemią. Pradziadek Aleksego Rżewskiego walczył w Legionach Polskich gen. Henryka Dąbrowskiego.

Do 1923 roku działał w PPS. Wielokrotnie więziony. Uciekł z zesłania na Sybir. Uczestniczył w walce niepodległościowej. Aresztowany przez Niemców podczas I wojny światowej (grudzień 1917 r.), uciekł podczas konwojowania go po przesłuchaniu na posterunku policji do więzienia przy ul. Długiej (dziś Gdańska; siedziba Muzeum Tradycji Niepodległościowych) w Łodzi, wykorzystując przejeżdżający w tym momencie obok tramwaj .

Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej w Lublinie w listopadzie 1918 roku mianował go komisarzem rządowym miasta Łodzi. 27 marca 1919 roku Rada Narodowa miasta Łodzi wybrała go pierwszym prezydentem miasta w niepodległej Polsce. Wprowadził w Łodzi, jako pierwszym w Polsce mieście, powszechny obowiązek nauczania na poziomie szkoły powszechnej (podstawowej). Utworzył w 1919 roku Oddział Kanalizacji i Wodociągów. Pracował na stanowisku prezydenta miasta do lipca 1923.

1 kwietnia 1927 nominowany na stanowisko starosty łódzkiego, które piastował do 30 marca 1933. Następnie prowadził kancelarię notarialną.

Około 11 listopada 1939 r. Aleksy Rżewski został aresztowany podczas dużej akcji łódzkiego gestapo przeciwko inteligencji Łodzi i okręgu łódzkiego, w ramach tzw. "Intelligenzaktion". Wraz z innymi osadzony w obozie przejściowym na Radogoszczu. Stąd krótko potem zabrany i po parodii sądu w siedzibie łódzkiego gestapo rozstrzelany wraz z wielu innymi prawdopodobnie 20 grudnia 1939 w Lesie Łagiewnickim. Na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej ma symboliczną mogiłę.

Upamiętnienie

• Od 2004 r. Szkoła Podstawowa nr 116 w Łodzi nosi imię Aleksego Rżewskiego.
• W 2011 r. powstał film dokumentalny o A. Rżewskim pt.: Przebój - Aleksy Rżewski w reż. Jacka Grudnia.