Bohdan Łepkyj

Bohdan Łepkyj, Bohdan Łepki, ukr. Богдан Лепкий, ur. 9 listopada 1872 we wsi Krogulec w powiecie czortkowskim, zm. 21 lipca 1941 w Krakowie) - ukraiński prozaik, poeta i literaturoznawca, senator RP V kadencji.

Ojciec, Sylwester Łepkyj, był dobrze wykształconym duchownym (absolwentem filologii klasycznej i teologii na Uniwersytecie Lwowskim) i to on był pierwszym nauczycielem przyszłego pisarza, a później krytykiem jego utworów. Bohdan ukończył gimnazjum z wykładowym językiem polskim w Brzeżanach. To właśnie na czasy nauki w tej placówce przypadają jego pierwsze próby literackie. Po ukończeniu gimnazjum kontynuował naukę w wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych, ale wkrótce przeniósł się na uniwersytet we Lwowie. Dużo pisał, udzielał się w studenckim stowarzyszeniu Watra (Ватра). Począwszy od 1895, jego utwory ukazywały się na łamach periodyków, m.in. „Diło” („Ділo”) i „Bukowyna” („Буковинa”).

Podczas jednego z wakacyjnych pobytów u rodziców poznał Iwana Frankę. To spotkanie wywarło na nim ogromne wrażenie. W 1895 powrócił do Brzeżan, gdzie rozpoczął pracę w gimnazjum. Wówczas powstały wiersze i opowiadania: Stricza, Dlia brata, W swit za oczi, Dybak (Стріча, Для брата, В світ за очі, Дивак) oraz tłumaczenia, studia nad twórczością Marii Konopnickiej, sztuka Za chlibom (За хлібом), która została wystawiona przez teatr Ruśka Besida (Руськa бесідa).

Jednak życie w prowincjonalnym miasteczku nie sprzyjało rozwojowi jego talentu. W roku 1899 przeprowadził się do Krakowa, tętniącego życiem ośrodka nauki i kultury, gdzie rozpoczął pracę na Uniwersytecie Jagiellońskim. W tamtych czasach w Krakowie przebywała znaczna grupa ukraińskich twórców i z czasem dom Łepkiego stał się miejscem ich spotkań. Gościł często u siebie Wasyla Stefanyka, Ostapa Łuckiego, Bohdana Bojczuka. W sobotnie wieczory natomiast w czytelni Proswity (Просвітa) dyskutowali na tematy literackie. Łepki należał do lwowskiego ugrupowania poetyckiego Mołoda Muza i w tym środowisku nazywano go profesorem.

W Krakowie pracował nad swoimi zbiorami opowiadań, które ukazały się drukiem: Z seła (1898), Opowidannia, Szczasływa hodyna (1901), W hłuchim kuti (1903), Po dorozi żyttia (По дорозі життя, 1905), Kydaju słowa (Кидаю слова, 1911). Drukuje kolejne tomiki poezji: Striczky (1901), Łystky padyt’, Osiń (1902), Na czużyni (1904), Z hłybyn duszi (1905), Dlia ideji (1911), Z-nad moria (З-над моря, 1913) oraz studia literackie i tłumaczenia na język polski (m. in. Słowo o wyprawie Igora).

Po wybuchu I wojny światowej Łepkyj wyjechał do Wiednia, gdzie wraz z grupą znajomych z grupy Mołoda Muza drukował broszury i zbiory pieśni. W 1915 objęła go mobilizacja. Jednak nie został wysłany na front, tylko skierowany do pracy kulturalno–wychowawczych w obozie jenieckim w Niemczech.

Po zakończeniu wojny powrócił do ojczyzny, ale wkrótce, w 1920, wyjechał do Berlina. Echa wydarzeń wojennych można odnaleźć w wielu utworach Ł.: Buria, Intermezzo, Weczir, Dzwony, Dusza, Swoji (Буря, Intermezzo, Вечір, Дзвони, Душа, Свої).

W 1925 powrócił do Krakowa i został profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Okres okupacji niemieckiej był dla Łepkiego niezwykle trudny. Zmarł 21 lipca 1941 roku i został pochowany na krakowskim Cmentarzu Rakowickim. Utwory Łepkiego tłumaczono na polski, rosyjski, czeski, niemiecki, węgierski.