Józef Łobodowski

Józef Łobodowski (ur. 19 marca 1909 w Purwiszkach - późniejszy powiat wileńsko-trocki, zm. 18 kwietnia 1988 w Madrycie) − współczesny polski poeta, autor liryki głęboko wizyjnej, proroczej i patetycznej.

Laureat Nagrody Młodych Polskiej Akademii Literatury za rok 1937. Uczestnik kampanii wrześniowej, wieloletni korespondent z Hiszpanii i Wielkiej Brytanii. Uznawany za skandalistę swoich czasów.

Łobodowski był jednym z niewielu poetów czasów międzywojennych, którzy odnawiali związki współczesnej liryki polskiej z tradycją szkoły ukraińskiej polskiego romantyzmu. Najczęstszym tonem wierszy Łobodowskiego był przy tym skrajny pesymizm oraz ciemny katastrofizm dziejów, ponad którym autor wznosi się wieszczym tonem starotestamentowych proroków. Zdobyło mu to wśród krytyki literackiej opinię "wizjonera par excellence". Jego poezje zwykle przybierały postać rozbudowanej, nasyconej obrazami poetyckiej epistoły, raz pełnej heroicznych wezwań i wybuchów uczucia, innym razem zmierzającej w stronę publicystyki. W przeciwieństwie do apokaliptycznej części twórczości, jego wiersze kozackie i orientalne głosiły swoisty élan vital oparty na dzikości życia, porywczości serca i płomiennej miłości.

W pamięci kolejnych pokoleń Łobodowski utrwalił się jako wieczny buntownik, cygan i tułacz; zyskał zresztą kluczowy dla jego recepcji przydomek "ostatniego romantyka". Jego literackim mottem był fragment wiersza Dedykacja: "ja jestem z tych, co wiersze tylko za połowę życia biorą, a później skaczą ku dzikich koni grzywom".

Urodził się w Purwiszkach, następnie z rodzicami mieszkał w Lublinie, a w momencie wybuchu I wojny światowej wyjechali do Moskwy. Uczęszczał do II Liceum Ogólnokształcącego w Lublinie (wtedy gimnazjum męskim) im. Hetmana Jana Zamoyskiego. W 1917 r. wyjechali do Jejska na południu Rosji i tam przybywali do 1922 r. kiedy w ramach repatriacji wrócili do Polski i zamieszkali w Lublinie.

Często karany prawnie za swoją twórczośc, jego tomiki nieraz podlegały konfiskacie. Debiutował w 1931 tomikiem O czerwonej krwi, który to został skonfiskowany przez lubelską cenzurę. W 1932 roku został relegowany z KUL. Od 1935 roku związał się z ruchem prometejskim, w 1938 roku wspierał wojewodę Henryka Józewskiego w realizacji jego koncepcji prometejskich. Za tomik Rozmowa z ojczyzną (1935) został w 1937 laureatem Nagrody Młodych Polskiej Akademii Literatury. W latach 1937-1938 redaktor czasopisma Wołyń w Łucku. Protestował przeciwko niszczeniu Cerkwi prawosławnych.

We wrześniu 1939 roku wziął udział w kampanii wrześniowej i 19 IX wraz z brygadą gen. Maczka wycofał się na Węgry. Po kilku ucieczkach z węgierskich obozów internowania przedostał się do Francji, gdzie został aresztowany i osadzony w więzieniu wojskowym w Paryżu.

W 1941 roku wyjechał do Hiszpanii, gdzie spędził resztę życia. Jako antykomunista (znany ze swoich ostrych antykomunistycznych wystąpień) był jednym ze współzałożycieli Sekcji Polskiej Radia Madryt. W londyńskich Wiadomościach Mieczysława Grydzewskiego zamieszczał cykl swoich felietonów Worek Judaszów. Publikował także w paryskiej Kulturze i odegrał znaczącą rolę w budowaniu powojennego dialogu polsko-ukraińskiego. Był regularnym autorem tekstów w londyńskim "Tygodniu Polskim" i "Orle Białym" Tłumaczył dzieła m.in. św. Jana od Krzyża, Federica Garcíi Lorki, Anny Achmatowej, Josifa Brodskiego, Aleksandra Sołżenicyna. Uznany przez Ukraińców „za łącznika między literaturą polską i ukraińską". Jego Pieśń o Ukrainie na język ukraiński przełożył poeta Swiatosław Hordyński.