Halina Jaroszewiczowa

Halina Maria (Helena) Jaroszewiczowa (ur. 7 listopada 1892 w Dziewanowie, zm. 21 czerwca 1940 w Palmirach) – polska działaczka niepodległościowa i społeczna, polityk, poseł na Sejm i senator w II RP.

Wykształcenie

Ukończyła prywatną szkołę średnią Walickiej w Warszawie w 1910 roku, w 1911 roku zdała eksternistycznie maturę w Rydze, studiowała na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie w latach 1912–1914.

Działalność niepodległościowa

W 1910 roku była delegatką warszawskich szkół średnich na Zjazd Grunwaldzki w Krakowie. W czasie studiów działała w organizacji „Skarb i Wojsko”, od 1913 roku była komendantką 1. plutonu żeńskiego Związku Strzeleckiego oraz członkinią zarządu „Promienia” i „Jedności”, od 1912 roku należała do PPS. Została aresztowana w styczniu 1914 roku za kolportaż nielegalnej prasy i była więziona przez pół roku na Pawiaku w Warszawie, została zwolniona ze względu na stan zdrowia i wróciła do Dziewanowa.

Po wybuchu I wojny światowej była kurierem, wywiadowcą, kolporterką druków, magazynierką broni i materiałów wybuchowych) w strukturach w Komendy I Brygady Legionów Polskich. Zorganizowała i była komendantką Oddziału Żeńskiego Lubelskiego POW, była żołnierzem oddziału lotnego Wojsk Polskich. Została ponownie aresztowana na przełomie marca i kwietnia 1915 roku i przewieziona do więzienia na Butyrkach w Moskwie, po 5 miesiącach pobytu w więzieniu została zwolniona za kaucją z powodu choroby. Po kilkumiesięcznym leczeniu w sanatorium, we wrześniu 1916 roku dotarła – przez Finlandię, Szwecję i Niemcy – do Zakopanego, przewożąc raport kierownictwa POW w Rosji dla Józefa Piłsudskiego.

Wznowiła działalność w POW i Pogotowiu Bojowym PPS (kierowniczka działu wywiadu i członkini Centralnego Wydziału Pogotowia). Jesienią 1918 roku była uczestniczką przygotowywania nie zrealizowanego planu ucieczki Piłsudskiego z Magdeburga.

Działalność społeczna w okresie II Rzeczypospolitej

W latach 1919–1921 była sekretarzem Zarządu Głównego PSL i zarządu Związku Zawodowego Robotników Rolnych, była też organizatorką Kursów dla Dorosłych w Warszawie.

W okresie międzywojennym była członkinią władz Polskiego Białego Krzyża (1922–1933), Rodziny Wojskowej, Związku Strzeleckiego i Komitetu Społecznego Rady Szkolnej. Od 1928 kroku kierowała Wydziałem Opieki nad Matką i Dzieckiem oraz była wiceprzewodniczącą Zarządu Głównego Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet. Uczestniczyła w międzynarodowych konferencjach poświęconych zagadnieniom opieki nad matką i dzieckiem, m.in. była wiceprzewodniczącą Kongresu Kolonii Letnich w Genewie (1930), konferencji Unii Międzyparlamentarnej w Bukareszcie (1933), członkinią Międzynarodowej Rady ds. Kolonii Letnich w Paryżu.

Działalność polityczna

W latach 1928–1930 była zastępczynią posła z listy nr 1 w okręgu wyborczym nr 3 (Siedlce). W kampanii wyborczej 1930 roku była członkinią sztabu Komitetu Wyborczego Organizacji Kobiecych. Została posłanką na Sejm III kadencji (1930–1935) z ramienia Grupy Kobiecej BBWR. W tej kadencji działała w komisjach: budżetowej, ochrony pracy (zastępczyni członka), opieki społecznej i inwalidów (kierownik grupy) oraz regulaminowej i nietykalności poselskiej (zastępczyni członka).

W 1935 roku została senatorem IV kadencji (1935–1938) z województwa lubelskiego. W tej kadencji pracowała w komisjach: budżetowej (1937–1938), opieki społecznej (1935–1936), regulaminowej (1937–1938) i spraw zagranicznych (której była sekretarzem).

Po wybuchu II wojny światowej

Po wybuchu II wojny światowej, od jesieni 1939 roku działała w Służbie Zwycięstwu Polski – ZWZ. Została aresztowana 15 kwietnia 1940 roku, więziona na Pawiaku i stracona w zbiorowej egzekucji w Palmirach.