Jan Gwalbert Pawlikowski

Jan Gwalbert Pawlikowski (ur. 18 marca 1860 r. w Medyce, zm. 5 marca 1939 r. we Lwowie) – polski ekonomista, publicysta i polityk, historyk literatury, taternik, jeden z pionierów ochrony przyrody.

W latach 1891–1904 profesor ekonomii Akademii Rolniczej w Dublanach. Prezes Rady Nadzorczej Banku Parcelacyjnego we Lwowie (1893–1905), wiceprezes Rady Nadzorczej Banku Melioracyjnego we Lwowie (1902–1912). Członek Ligi Narodowej od 1902, w Komitecie Centralnym Ligi Narodowej od roku 1905. Współorganizator Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego w Galicji (1904) i jego prezes w latach 1907–1915. Od 1919 członek Rady Naczelnej Związku Ludowo-Narodowego. Założyciel i redaktor (do 1935 redaktor naczelny) czasopisma "Wierchy", poświęconego Tatrom. Autor wielu prac o Juliuszu Słowackim i jego poezji mistycznej.

W latach 1876–1881 uprawiał taternictwo, dokonując szeregu nowych wejść. Prawie zawsze wspinał się z przewodnikiem Maciejem Sieczką. Do najwybitniejszych należą: drugie wejście na Wysoką z pierwszym zejściem przez Pazdury (1876 z Sieczką i Adamem Asnykiem), pierwsze wejście na Szatana (1880), pierwsze wejście na Mnicha (1879 lub 1880), wejście nową drogą na Łomnicę (1878), wejście nową drogą z Doliny Dzikiej na Durny Szczyt (1881). Prowadził też badania speleologiczne w Tatrach, jako pierwszy opisując jaskinie w Dolinie Kościeliskiej, m.in. pierwszy zbadał Jaskinię Mylną. Był jednym z głównych orędowników utworzenia na terenie Tatr parku narodowego.

Od 1913 członek honorowy Towarzystwa Tatrzańskiego, w 1927 otrzymał honorowe obywatelstwo Zakopanego, a w 1931 honorowe członkostwo w Związku Górali. W 1935 r. został odznaczony Złotym Wawrzynem Akademickim Polskiej Akademii Literatury.

Jego synem był Michał Gwalbert Pawlikowski. Jego synową, żoną drugiego syna – Jana Gwalberta Henryka, była Maria Pawlikowska-Jasnorzewska. Jego wnukiem jest prof. filozofii Karol Tarnowski oraz prof. historii sztuki i pisarz Jacek Woźniakowski, a prawnukami Róża Thun i Henryk Woźniakowski.

Jest patronem gimnazjum w Medyce.

Pochowany został na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem.