Jakub Lewiński

Jakub Walenty Lewiński (ur. 18 października 1792, Warszawa – zm. 17 grudnia 1867, tamże) – oficer wojsk Księstwa Warszawskiego, generał powstania listopadowego.

Pochodzenie

Jakub był synem liweranta wojskowego Józefa Stanisława i Eufrozyny Łaskiej. Mimo polskobrzmiącego nazwiska wywodził się z żydowskiej grupy religijnej frankistów, spolszczonej w XVIII wieku. Pierwotne nazwisko jego zamożnej rodziny kupców warszawskich brzmiało Levy, rodzina przeszła na katolicyzm w roku 1806 przyjmując dodatkowe chrześcijańskie imiona i nazwisko Lewiński.

Kariera wojskowa

W wieku lat 15 Jakub wstąpił do armii Księstwa jako kadet, postąpił w r. 1808 na podporucznika, w 1809 na porucznika i w 1811 na kapitana. W czasie kampanii lat 1812 i 1813 Lewiński służył w kawalerii i otrzymał w czasie pierwszej z nich Order Legii Honorowej, zaś w czasie drugiej Order Virtuti Militari (srebrny). Po upadku Napoleona Lewiński powrócił do Polski jako podpułkownik i został w roku 1815 szefem sztabu kawalerii armii Królestwa Polskiego.

Po wybuchu Powstania listopadowego Lewiński natychmiast przyłączył się do insurgentów i zajął się w stopniu pełnego pułkownika organizacją kawalerii. Po bitwie pod Liwcem otrzymał Złoty Krzyż Virtuti Militari i postąpił 14 czerwca 1831 na generała brygady. Po klęsce powstania schronił się w Prusiech w Elblągu, po powrocie do Polski w r. 1832 otrzymał abszyt wojskowy i wyjechał na rok do Paryża.

Praca urzędnicza

Ostatecznie osiadł w kraju, w Warszawie po roku 1834 i pracował w Dyrekcji Dróg i Mostów. Zdobył dla rodzinnego miasta niemałe zasługi – był jednym ze współzałożycieli Zachęty, członkiem Rady Stanu Kongresówki i od 1861 radnym miejskim w stolicy.

Zmarł nagle po powrocie z Paryża, gdzie pojechał wraz ze swą powinowatą Narcyzą Żmichowską na Wystawę Światową. Rodziny nie założył. Pochowano go na warszawskich Powązkach w nieustalonym miejscu.

Był członkiem loży wolnomularskiej Tarcza Północy w stopniu Kawalera Wybranego.